De regeringspartij straft een plan van de regering af.
Op 16 april kondigde premier Ariel Sharon een nieuw plan aan. Israël zou zich terugtrekken uit de Gazastrook en uit enkele nederzettingen van de Westelijke Jordaanoever. De reacties in Israël waren verdeeld: uit opiniepeilingen bleek dat een meerderheid van de Israëli’s het plan steunde, terwijl Sharons eigen partij Likoed tégen was. Daarop dwong het conservatieve Likoed zijn eigen premier om het plan aan de partijleden voor te leggen. Die verwierpen het op 2 mei met 60 procent van de stemmen.
Omdat maar 40 procent van de leden kwam opdagen, is het ‘neen’ niet zo overweldigend als het lijkt (het referendum is trouwens niet bindend), maar het is wél een waarschuwing voor Sharon. Likoed was decennialang dé partij die de bouw van nieuwe nederzettingen steunde. Nederzettingen opgeven is dus verraad, zeker voor de hardliners die de moeite deden om te gaan stemmen. En dat deden ze in elk geval nadat Palestijnse extremisten op de dag van het referendum in Gaza een zwangere kolonistenvrouw en haar vier kinderen doodschoten. Ook dat verklaart de uitslag.
Toch moeten ook ultrarechtse Israëli’s weten dat de huizenhoge militaire uitgaven en de voortdurende onveiligheid een zware druk leggen op Israël. En dat was ook de achtergrond van het plan. Israël trekt zich terug binnen grenzen die het wél kan verdedigen. Daarvoor dient onder meer de veiligheidsmuur, maar ook het voornemen om minder Palestijnse arbeiders in Israël zelf toe te laten. Israël trekt zich ook terug uit Gaza waar het demografisch totaal overklast wordt: 8000 Israëli’s leven er te midden van anderhalf miljoen Palestijnen. Op de Westoever zijn de verhoudingen anders: daar leven bijna een kwart miljoen Israëli’s samen met 2,2 miljoen Palestijnen. Die demografische gegevens zijn belangrijk en sturen mee de Israëlische politiek. De vierkante weigering om Palestijnse vluchtelingen uit andere landen te laten terugkeren, steunt daar ook op.
Maar juist die terugkeer van vluchtelingen is voor de Palestijnen een kreet waarrond veel mensen gemobiliseerd kunnen worden. Het was en is – samen met de al zo lang beloofde Palestijnse staat – een voortdurend struikelblok in alle onderhandelingen. Elke Palestijnse leider die op dit punt toegeeft, pleegt politieke zelfmoord.
Het enige lichtpuntje is dat Hamas – dat de officiële Palestijnse regering de facto vervangt – onlangs verklaarde dat een onafhankelijk Gaza te verkiezen is boven 8000 zwaarbewapende en zwaarbewaakte Israëli’s. Maar dan wel een Gaza zonder PLO-leider Yasser Arafat. En dat komt zowel Sharon als Washington goed uit.
M.V.
