Last van winterblues of lentemoeheid? Uw brein werkt wellicht even anders.
De dagen worden langer, en dan ondergaan vogels hormonale veranderingen waardoor ze een nest beginnen te maken. Volgens neuroloog Gilles Vandewalle van de Luikse universiteit en zijn collega’s zouden ook onze hersenen reageren op het langer worden van de dagen. Het is de meest logische verklaring voor experimentele resultaten die ze bekendmaakten in Proceedings of the National Academy of Sciences.
Ze lieten proefpersonen in de loop van een jaar geregeld geheugen- en aandachtstests uitvoeren terwijl ze in een scanner lagen die de activiteit in hun hersenen registreerde. De testresultaten verschilden niet van seizoen tot seizoen, maar er werden wel opvallende verschillen in de activiteit van de hersenen geregistreerd. Zo waren bepaalde zones in de zomer actiever tijdens het uitvoeren van aandachtstaken en in de herfst voor het volbrengen van geheugentaken.
Het is dus niet uitgesloten dat de hersenen in de loop van een jaar verschillende patronen volgen om dezelfde taken uit te voeren. De compenserende mechanismen zouden niet bij iedereen even goed functioneren, waardoor sommige mensen in de winter met een vorm van seizoensdepressie of andere signalen van minder goede aanpassing te kampen krijgen.
Emilie Caspar van de ULB en haar collega’s schrijven in Neuroscience of Consciousness dat hun experimenten suggereren dat impulsieve mensen minder tijd hebben dan anderen om in hun hoofd een veto te stellen tegen bepaalde acties, waardoor ze makkelijker dingen doen die ze beter niet hadden gedaan. De tijd tussen het moment waarop ze zich bewust zijn van de intentie om iets te doen en het moment van actie was korter dan bij minder impulsieve mensen. Impulsieve mensen kunnen er dus niet altijd aan doen dat ze soms onverstandig reageren: het zit in hun hoofd.
Psychologe Caspar en haar collega’s doen in Current Biology ook verslag van experimenten waarmee ze een link leggen tussen je verantwoordelijk voelen voor een daad en de neurologische basis daarvan. Dat is niet zonder belang in onze samenleving: sommige mensen ontkennen hun verantwoordelijkheden – vooral mensen die poneren dat ze gewoon deden wat anderen hen vroegen. De resultaten waren ontnuchterend. Mensen zéggen niet alleen dat ze gehoorzaamden, ze hadden ook écht het gevoel dat ze minder controle over een situatie hadden. Dat viel af te meten uit hun reacties bij spelletjes waarbij ze (onder meer) anderen moesten straffen met een lichte elektroshock. Mensen zouden letterlijk een afstand inbouwen tussen zichzelf en de acties die ze al dan niet onder druk moeten uitvoeren. Ze distantiëren zich van wat ze zelf moeilijker verdedigbaar vinden.
DOOR DIRK DRAULANS
Sommige zones van de hersenen zijn in de zomer actiever dan anders.
