De Kroaten houden dit weekend parlementsverkiezingen. Het wordt een nek-aan-nekrace, met een winnaar die het land wellicht de Europese Unie in mag leiden.
Elk jaar in november maakt de Europese Commissie een evaluatie van de Balkanlanden die lid willen worden van de EU. Kroatië kreeg ook dit jaar weer de beste punten. Als alles meezit, kan het land al in 2010 toetreden tot de Europese Unie. Zelfs de meest hardnekkige tegenstanders van de verdere uitbreiding van de EU aanvaarden moeiteloos dat Kroatië, met zijn 4,5 miljoen inwoners, zich binnenkort bij de club zal voegen.
Het is niet het enige internationale succes voor de scheidende regering van Ivo Sanader. Eind oktober veroverde het jonge Kroatië een van de tien niet-permanente zetels in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, ten koste van Tsjechië. Vanaf 1 januari 2008 heeft Kroatië voor twee jaar zitting in het machtigste orgaan van de VN. Niet slecht voor een land dat iets meer dan tien jaar geleden nog voortdurend zelf op de agenda stond van die raad.
In april kan er bovendien nog een uitnodiging komen om opgenomen te worden in het militaire NAVO-bondgenootschap. Het lijkt er dus op dat de Kroaten de vreselijke afscheidingsoorlog van de jaren negentig stilaan achter zich aan het laten zijn. Of zoals Miroslav Kovacevic, een vertrouweling van Sanader, het vorige week in The Economist verwoordde: ‘Het gaat niet meer over licht aan het einde van de tunnel. We zijn nu uit de tunnel.’
Ook economisch kan de regering- Sanader goede resultaten voorleggen. Het bruto binnenlands product is onder haar bewind jaarlijks gemiddeld met 4,5 procent gegroeid. Dit jaar wordt zelfs op een economische groei van 5,9 procent gerekend. En de werkloosheid daalde tussen 2003 en 2007 van ruim 17 procent tot ongeveer 14 procent, het laagste niveau sinds het einde van de oorlog in 1995.
Toch is Sanaders partij, de conservatief-nationalistische HDZ, dit weekend allesbehalve zegezeker. En daar zijn redenen voor. De voornaamste zijn de corruptie en de bureaucratie, die de Kroaten nog dagelijks aan den lijve ondervinden, zowel in de administratie als in het rechtssysteem.
En er zijn nog negatieve punten. Ondanks de hoeraberichten blijft de jongerenwerkloosheid hoog (29 procent) en krijgt de omvangrijke Servische minderheid (4 à 5 procent van de bevolking) lokaal nog altijd af te rekenen met discriminatie en pesterijen, ook vanwege de overheid.
Daarnaast zijn heel wat Kroaten teleurgesteld omdat ze gemiddeld nog altijd maar 670 euro per maand verdienen, en de rijkdom erg ongelijk verdeeld is in het land. De regio’s waar de oorlog het hevigst gewoed heeft, blijven probleemzones, die nauwelijks investeerders aantrekken.
De sociaaldemocratische oppositie heeft daardoor wel degelijk kansen. Ook al omdat Zoran Milanovic, die de in april overleden ex-premier Ivica Racan opvolgde, over een stevige dosis charisma beschikt, en niet meer in verband wordt gebracht met de twee korte, rommelige coalitieregeringen (2000-2003) van zijn voorganger. Zelf heeft Milanovic overigens geen ambities voor het premierschap. Dat laat hij in geval van succes over aan zijn partijgenoot Ljubo Jurcic, een wat grijzer personage.
In de meest recente peilingen werd zowel voor de HDZ als de SDP een resultaat van omstreeks 30 procent van de stemmen voorspeld. Het wordt dus spannend op 25 november, want beide partijen kunnen in geval van een overwinning wellicht rekenen op de steun van enkele kleine partijen om aan een meerderheid te komen in de Sabor.
Het enige wat nu al vaststaat, is dat de winnaar hoe dan ook pro-westers en pro-EU zal zijn, en wellicht zijn land in 2010 of 2011 de Europese Unie in zal leiden. En dat is een zekerheid die op dit ogenblik weinig landen in de Balkan hebben.
DOOR GERRY MEEUWSSEN
