‘Bij de aanbestedingen van Financiën moet je tussen de regels kunnen lezen’, zeggen insiders.
Verschillende ambtenaren met wie we gesproken hebben plaatsen grote vraagtekens bij de openbare aanbestedingen, meer bepaald bij het uitschrijven van de bestekken. ‘Ze staan bol van zogenaamde change requests‘, aldus een goed ingewijde ambtenaar. Dat zijn wijzigingen aan de oorspronkelijke opdracht waarvoor doorgaans extra geld wordt gevraagd. ‘Op zich zijn ze niet illegaal, en ze kunnen in de beste bedrijven voorkomen. Maar bij Financiën vormen ze een echte kwaal’, verduidelijkt de ambtenaar. ‘Soms zijn er zoveel wijzigingen dat het gerealiseerde werk helemaal niet meer overeenstemt met de aanvankelijke opdracht. Ook de scoop (het toepassingsveld) dat in de bestekken wordt vastgelegd, wordt tijdens de uitvoering systematisch ingekrompen, en onderdelen van programma’s worden doorgeschoven naar een volgend bestek.’
Ook dat kan zich uitzonderlijk weleens voordoen. ‘Maar leve-ranciers die geregeld werken met Financiën, weten na verloop van tijd dat er rek zit op de omschrijvingen in de bestekken. Ze kunnen hun prijzen daaraan aanpassen. ‘Bij de aanbestedingen van Financiën moet je tussen de regels kunnen lezen’, klinkt het weleens. Concreet betekent het dat de overheid meerdere keren betaalt voor eenzelfde programmaonderdeel: een keer in het eerste, en vervolgens nog eens in een tweede bestek. Deontologisch gezien kan dit niet door de beugel. Ik vraag me zelfs af of het wel legaal is.’
Het doorschuiven naar een volgend bestek gebeurde herhaaldelijk met het Amerikaanse computerbedrijf, CSC (dat ook een vestiging heeft in Brussel). Dat boog zich onder meer over het opmaken van een zogenaamd ‘enig dossier’. Een ambitieus programma dat de ambtenaren de toegang zou geven tot alle mogelijke fiscale databanken. ‘Het werd maar een fractie van wat er oorspronkelijk was beloofd’, aldus een ambtenaar die nauw betrokken is bij de Coperfinhervormingen. De rest van de toepassing wordt doorgeschoven naar een ander bestek.
Hetzelfde scenario doet zich voor met een programma, STIR, ook uitgevoerd door CSC, en dat bestaat uit vier modules. Eén module zou zich toespitsen op de invordering van belastinggeld. Dat – niet onbelangrijke – onderdeel is integraal geschrapt en doorgeschoven naar het bestek van het programma STIMER, dat ook door CSC wordt uitgevoerd.
CSC heeft momenteel drie omvangrijke programma’s lopen bij Financiën. En het dingt nog naar het contract voor twee andere grote projecten. De vraag rijst dan ook in welke mate Financiën niet met handen en voeten gebonden zit aan dit bedrijf. Door de sterke positie van CSC en de kennis die het intern heeft opgebouwd, kan het bedrijf Financiën nu al sterk beïnvloeden in zijn toekomstige keuze van strategie. Het gerucht gaat trouwens dat CSC een expert uit Frankrijk zou hebben laten overkomen om een doorlichting te verwezenlijken. De kennis die daaruit voortkomt, kan interessante input opleveren voor een debat over de verdere ontwikkeling en de toekomst van de informatisering bij Financiën. Maar dan moeten ze het wel vrijgeven. CSC wil dit bericht niet bevestigen.
