Dresden, of de moed om jezelf te vernieuwen.
‘Tradition!’ Die kreet is de kern van de musical Anatevka – u kent hem misschien als Fiddler on the Roof, van het liedje If I Were a Rich Man. Het stuk draait om het plaatsje Anatevka, waar de Joodse melkboer Tevje en zijn drie huwbare dochters wonen. Ze maken keuzes die voor hem, die traditie hoogschat, moeilijk te begrijpen of te verteren zijn. Daarover heeft hij onderonsjes met Jahwe.
Het verhaal is oorspronkelijk Russisch en hekelt onderhuids het antisemitisme van tsaristisch Rusland, maar de musical is van begin jaren zestig, wat alvast dat laatste aspect een andere dimensie geeft. De klezmerachtige songs versterken de merkwaardige mengeling van schertsende levensvreugde en zwaarte. De quote van de week komt wat mij betreft uit Anatevka, namelijk Tevje die God toevoegt: ‘Het is leuk dat U ons hebt uitverkoren, maar soms zou ik toch willen dat U ons wat minder uitverkoren had.’
Ik woonde Anatevka vorige week bij in het Schauspielhaus van Dresden, de stad die in de Tweede Wereldoorlog bij wijze van geallieerde oorlogsmisdaad totaal vernietigd werd. Ze wordt nog steeds heropgebouwd, en dat zou iets dubbels kunnen hebben. De kopieën van eeuwenoude gebouwen die je her en der ziet staan, konden voor hetzelfde (vele-) geld amechtige anachronismen zijn. Maar die indruk geven ze niet: in Dresden hangen ijver en vertrouwen in de toekomst in de lucht, in zijn historische context een bijwijlen adembenemend besef. Sommige details ontroeren sterk: de Frauenkirche is goeddeels gefinancierd door inmiddels Amerikaanse Joden met dierbare herinneringen.
De voorstelling van Anatevka werd ondanks het zeer luxueuze logistieke kader door amateurs gespeeld, onder wie veel werkzoekenden. Jan Vogler, intendant van de Dresdner Musikfestspiele, die dit jaar de titel Russlandia voerde, had enkele verenigingen een budget, de schouwburg en muzikanten ter beschikking gesteld. Zo betrek je een stad dus bij haar festival.
De slotvoorstelling was overigens een andere kant van de traditie: een concertante uitvoering van Tsjaikovski’s eenakter Yolanthe, met het orkest van het Petersburgse Bolsjojtheater en een waanzinnig goede, Russische zangerscast. Ik ben geen fan van opera, noch van Tsjaikovski, maar deze Yolanthe was een van mijn sterkste muzikale ervaringen tot nu toe. In een stampvolle zaal die alle wetenschappelijke resultaten omtrent zuurstofnood tartte.
Ik heb een krap etmaal in Dresden verbleven en ben door Jan Vogler, zijn stad en zijn Festspiele verwonderd en zeldzaam sterk ontroerd. Het was zijn tweede jaar als intendant, ik ben een tweede keer onder de indruk gekomen van de energie, de vriendelijkheid en de muzikale adem van dit evenement. Probeer het eens, volgend jaar in mei. Een weekje Dresden. In afwachting dat Antwerpen, op de kop af even groot als Dresden, ook zo’n festival durft te plannen.
WWW.MUSIKFESTSPIELE.COM
Rudy Tambuyser
