Na alle feestindigesties hebt u zich natuurlijk voorgenomen om bewuster te gaan eten. Meer nog, u wilt ethisch verantwoorde keuzes maken? Tien tips voor kritische foodies.

Wijn

Een beetje wijnliefhebber kent natuurlijk alle Zuid-Afrikaanse en tegenwoordig zelfs Turkse wijngaarden, maar wie had ooit van Golanwijn gehoord? Vrijwel niemand. Tot België in 2014 Israëlische voedselproducenten verplichtte om op het label aan te geven of hun product uit de bezette gebieden of het Israëlische moederland kwam. Een jaar later volgde Europa. Prompt haalden supermarkten de ‘bezette’ wijn uit de rekken, om ze even later weer stilletjes uit te stallen. Kenners omschrijven de rode yarden van de Hermonberg namelijk als ‘een hybride mengeling van cabernet-sauvignon en merlotdruiven’, en vooral het wijnjaar 2009 van de gamla wordt als ‘zeer rood en zeer koosjer’ aangeprezen. Politiek correcte vinologen kunnen maar beter een stevige geopolitieke kennis hebben; door één slokje yarden kan je je plots midden in het Israëlisch-Palestijnse conflict bevinden.

Soja

Ongeveer 80 procent van de ingevoerde soja is genetisch gemanipuleerd. Met dergelijke percentages is natuurlijk geen enkel sojaproduct vrij van zonde. Gelukkig heeft men daar een oplossing voor bedacht: als een product minder dan één procent aan onvoorziene, technisch onvermijdbare gemanipuleerde genen bevat, hoeft men dat niet meer aan de consument te melden. Pure horror voor elke vijand van genetisch gemanipuleer. Wie zijn volgende cappuccino bestelt, zal moeten kiezen welke melk hij drinkt: lactosevrij of ggo-vrij. Wegblijven uit hippe koffiebars is ook een mogelijkheid.

Fruit

Gezond? Het is maar hoe je het bekijkt. Sinaasappels bevatten evenveel suiker als cola en geen enkele andere vrucht wordt zo rijkelijk met pesticiden besproeid als de banaan. Denk daaraan als u weer een fruitpapje plet voor de kleine spruit. Bioappels dan? Dat mag enkel als je ze in het juiste seizoen eet. Een voorjaarsappel vergt zo veel koeling dat een mango laten overvliegen minder CO2 de wereld instuurt.

Wild

Vleeseters moeten zich niet alleen afvragen hoeveel het sappige dier in kwestie bij leven heeft geleden, maar ook hoe het is omgebracht. Zeker als je wild eet. Het Vlaams Jachtdecreet verbiedt alvast lood- en zinkhagel om een loodvrij milieu te garanderen, maar het alternatief, staalhagel, heeft ook nadelen. Het is minder effectief. Lees: je kunt er niet zo makkelijk mee doden, wat vaak een langere lijdensweg voor het dier betekent. In jagerskringen wordt danig gelobbyd om de loodhagel terug legaal te maken. Met diervriendelijkheid als argument.

Nespresso

Voor fans van George Clooney mag de koffiecapsule de beste uitvinding sinds de ritssluiting zijn, wie ook maar één ecologische vezel in zijn lijf heeft, mijdt ze als de pest. Koffiecapsuleverslaafden produceren jaarlijks ontiegelijke hoeveelheden aluminiumafval. En dan zwijgen we nog over het rode slib, het giftige restproduct dat overblijft na het winnen van aluminiumoxide uit aluminiumerts. Een vuig goedje dat in 2010 in Hongarije voor een ware milieuramp zorgde toen het na een dambreuk de vrije natuur instroomde. Wie koffiecapsules gebruikt, kan zich evengoed als voorstander van fracking uiten. Dé oplossing: koffie in een kan doen, heet water erover gieten, even laten trekken tot het gruis netjes op de bodem ligt, en hupsakee, u hebt een heerlijk bakje aluminiumvrije koffie. U spaart er zelfs een papieren koffiefilter mee uit.

Amandelen

Ze lijken de onschuld zelve: klein, wit, ovaal. Helaas zijn amandelen zowat de dronkenlap onder de vruchten. Voor één luttele amandel is 3,8 liter water nodig. Nadat het amandeltje zowat de helft van Californië – waar 80 procent van de amandelbomen staat – heeft leeggeslurpt, kunnen de bewoners alleen maar hopen dat El Niño de reserves weer aanvult. Wie thuis altijd braaf de kraan dichtdraait tijdens het tandenpoetsen, moet zich dus afvragen of dat heerlijke stukje marsepein wel een zwembad aan water waard is. Walnoten zijn evenmin een optie: die komen in het wedstrijdje water verslinden met 3,7 liter op de tweede plaats.

Gist

Hoofdpijn, nekpijn, een onverklaarbaar kriebelend gevoel in de handen: de ongemakken die ontstaan na het verorberen van de smaakversterker glutamaat zijn zo uitvoerig gedocumenteerd dat ze als het ‘Chinees-Restaurant-Syndroom’ zijn opgenomen in de medische literatuur. Toch staat de wetenschap voor een raadsel. Klinische tests waarbij proefpersonen die aangaven allergisch te zijn voor glutamaten die geblinddoekt voorgeschoteld kregen, draaiden op niets uit: de symptomen bleven uit. Toch aarzelde de kruidenindustrie niet. De natuurlijke smaakversterker die uit gist wordt gewonnen, werd prompt vervangen door een synthetisch glutamaat. Vraag is of dat zoveel veiliger is. De organisatie Foodwatch waarschuwt al voor verborgen glutamaten en nu we toch streng de richtlijnen opvolgen, vermijdt u naast gist beter ook tomaten en Parmezaanse kaas.

Worst

De ethisch verantwoorde mens eet al lang geen vlees meer, maar nu hebben vegetariërs ook een medisch argument om de vleesliefhebber te kastijden. In oktober stuurde de Wereldgezondheidsorganisatie het bericht de wereld in dat vlees van lam, geit, koe, paard en varken als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ moet worden bestempeld. Gerookt of gepekeld vlees valt zelfs in dezelfde categorie als asbest, tabak en dieselgassen. De vleesindustrie suste meteen dat nog nooit iemand aan een braadworst is overleden. Niet aan één braadworst misschien. Maar wie er twee naar binnen schrokt, kijkt de dood in de ogen.

Brood

Eeuwenlang bleef ons dagelijks brood onverdacht. Tot iemand – wie o wie? – op het idee kwam om gluten, net die proteïne die je nodig hebt om van een kwak deeg brood te maken, in de ban te doen. Glutenvrij eten is geen kwestie van een goede spijsvertering, het is een ware levensstijl geworden. Wie zich tot de stam der coeliakielijders bekeert (spreek uit: seu-lia-kíe), beschikt niet alleen over een oeverloos interessant gespreksonderwerp, maar weet zich ook gesteund door sterren als Miley Cyrus, Victoria Beckham en Lady Gaga. Of die keuze medisch onderbouwd is, daarover wordt gediscussieerd.

Kruidenthee

‘Bevat onverwacht hoge concentraties pyrrolizidine-alkaloïden’, zo meldde de Süddeutsche Zeitung na een analyse van kruidenthee. U kan het onmogelijk uitspreken, dus wees er maar zeker van dat het gevaarlijk is. Kinderen, zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven dienen zich alvast te onthouden van kruidenthee. Eigenlijk is alleen water gezond. Let wel: gefilterd water. En laat u zich vooral niet om het even welke filter aansmeren. Alleen de omgekeerde osmosefilter garandeert dat uw leidingwater bevrijd wordt van nitraat, nitriet, uraan, pesticides, onkruidverdelgers, fungiciden, asbest, coliforme bacteriën, zware metalen en chloor. Voor het topmodel betaalt u wel een slordige 349 euro, maar om uraan uit uw lichaam te weren, is dat een schijntje.

Der Spiegel

Jagers lobbyen voor loodhagel met het dierenwelzijn als argument.

Een sinaasappel bevat evenveel suiker als een cola.