In de monoloog De wattman van theatergezelschap DE KOLONIEMT speelt Vic De Wachter een trambestuurder uit Deurne. ‘Ik twijfelde geen seconde, ‘ zegt de acteur over zijn rol, ‘die wattman is een eenvoudige mens in wie we ons allemaal herkennen.’
Welk verhaal vertellen jullie?
VIC DE WACHTER: In een decor van trambankjes vertellen we het op historische feiten gebaseerde verhaal van Leon Vermast, een trambestuurder uit Antwerpen. Op 10 mei 1940 kreeg hij de opdracht om met zijn tram naar het Psychiatrisch Centrum Sint-Amedeus in Deurne te rijden. De instelling werd gebombardeerd en alle patiënten doolden er verward rond. Die tramrit verandert zijn leven én rakelt een gebeurtenis uit zijn verleden op. Meer verklap ik niet.
Wat maakt hem zo herkenbaar?
DE WACHTER: Hij is een simpele man die veel meemaakt. Daardoor wordt hij geconfronteerd met zichzelf en met zijn verleden. Erik Vlaminck schreef een prachtige tekst in een eenvoudige taal. Ergens zegt de wattman tegen zijn vrouw: ‘Sommige dingen kun je beter vertellen tegen iemand die achter je staat.’ Die zin typeert de wattman én de Vlaamse inborst. Ook ik herken me in die zin. Als prille twintiger was ik een tijdje een laborant met een nine-to-five-job die zich amuseerde in het amateurtoneel. Mijn eerste rol speelde ik in John Osbornes proteststuk Look Back in Anger. Ik vond dat zo plezant dat ik alsnog besloot om van het toneel mijn leven te maken. Op de scène kan ik zeggen wat ik wil, achter het masker van een personage.
U staat sinds 1975 op de planken, maar dit is pas uw tweede monoloog.
DE WACHTER: Voor een monoloog moet je klaar zijn. En de kans diende zich nooit aan. Na mijn opleiding aan het Antwerpse conservatorium werd ik aangenomen bij het Reizend Volkstheater. Dan volgden de KVS, De Blauwe Maandag Compagnie en Toneelhuis. Vorig seizoen speelde ik in HETPALEIS mijn eerste monoloog, Kleine Koning December. Behoorlijk spannend! Je kunt op niemand terugvallen als de dialoog met het publiek niet vlot. Dat kan ik nu wel. Ik word omringd door drie geweldige muzikanten: Geert Waegeman, Bruno De Groote en Bo Spaenc, de artistiek leider van DE KOLONIEMT. Zij kleuren de vertelling. En ze spelen nooit exact hetzelfde. Om die vrijheid benijden wij, acteurs, de muzikanten. Maar die vrijheid daagt je als acteur-die-niet-van-zijn-tekst-afwijkt uit om elke avond echt in dialoog te gaan met hen.
Waarom moet dit verhaal nu verteld worden?
DE WACHTER: Het is niet zo dat we absoluut iets over vandaag vertellen. Dat hoeft niet. Theater mag toch ook gewoon een mooie vertelling zijn? De tram heeft iets nostalgisch. Bij mij roept het voertuig herinneringen op aan de tijd toen er een tram door Bonheiden, mijn geboortedorp, reed. Boven de bestuurdersplek hing een plaatje: ‘Gelieve de wattman niet te storen’. Er rijden al jaren geen trams meer in Bonheiden of andere kleine gemeenten. Nu rijden we allemaal met de auto. De tram is een metafoor voor dingen die zijn verdwenen en van grotere betekenis waren dan vaak wordt gedacht. Dit is een tijdloos verhaal – mét humor – dat over tien jaar nog verteld kan worden. En dat deze monoloog een rol voor een oudere acteur creëert, is misschien wél een statement in een samenleving waarin de oudere medemens zo gauw uitgerangeerd wordt.
De wattman (DE KOLONIEMT) gaat op 30 september 2016 in première in CC Berchem en reist tot 10 december 2016 door Vlaanderen.
Els Van Steenberghe
‘De tram is een metafoor voor dingen die zijn verdwenen en van grotere betekenis waren dan vaak wordt gedacht.’
