Al dertig jaar zoomt hij in op de schoonheid van moeder natuur, maar in zijn nieuwe film Human focust Yann Arthus-Bertrand op de mens. ‘Ik ben een oude hippie. Ik kán niet anders dan idealistisch zijn.’
We kennen hem van de tv-reeks De Aarde uit de Hemel, maar natuurfotograaf en ecologist Yann Arthus-Bertrand (69) gooit het nu over een andere boeg. Drie jaar lang interviewde de Fransman 2020 mensen met de meest uiteenlopende achtergrond. Hij legde ze allemaal dezelfde 40 vragen voor, en liet ze vrijuit praten over hun dromen, angsten en ambities, en over hun kijk op grote thema’s zoals liefde, dood, seksualiteit, opvoeding en religie. Dat leverde de drie uur durende documentaire Human op, waarin persoonlijke getuigenissen in close-up, zonder verdere uitleg, worden afgewisseld met de imposante natuurbeelden die Arthus-Bertrands handelsmerk zijn geworden.
‘Human’ is uw oproep voor meer menselijkheid en minder materialisme. Wat inspireerde u om dit keer te focussen op de mens in plaats van op de natuur?
YANNARTHUS-BERTRAND: Begin jaren negentig crashte ik met een helikopter in Mali. Twee dagen moest ik in een afgelegen dorpje op hulp wachten. Ik raakte er aan de praat met een boer en zijn familie, die helemaal niets hadden, maar toch hun enige geit voor me slachtten. We hebben toen over van alles gepraat: over onze families, onze liefdes, onze dromen. We waren volkomen vreemden voor elkaar, en twee dagen later waren we als broers. Dat vond ik zo leerzaam en zo ontroerend dat ik dacht: wat als we nu eens de wereld interviewen, bij wijze van spreken. Stel je voor hoeveel we zouden kunnen opsteken door te zien dat we niet zó veel verschillen van een boer uit Mali, van een winkelier uit China of van een soldaat uit Israël.
U noemt Human een ‘gesprek met de wereld’, maar u bent wel degene die de 2020 gesprekspartners selecteerde. Objectief is dat niet.
ARTHUS-BERTRAND: Ik had eerder al een tentoonstelling gemaakt, Six Billion Voices, die bestond uit 6000 interviews. Daaruit zijn de 40 vragen voortgekomen die ik de mensen in Human voorleg. En natuurlijk zijn die vragen gestuurd door mijn eigen interesses en gevoeligheden. Neem nu homoseksualiteit. Dat is nog altijd verboden in zeventig landen, en in twintig daarvan kun je er de doodstraf voor krijgen. En wat blijkt? Velen hebben er, in tegenstelling tot wat hun regering of religie hen voorschrijft, geen problemen mee. Ik geef toe dat ik die dingen stuur, maar ik heb niemand woorden in de mond gelegd.
Uw vorige film, Home, was een wereldhit. Voelt u dan, ondanks alle nobele intenties van Human, ook commerciële druk?
ARTHUS-BERTRAND: We hoeven geen winst te maken: alles werd betaald door sponsors en stichtingen, en de opbrengst gaat integraal naar goede doelen.
De film kwam er met de steun van internetgigant Google en met centen van de familie Bettencourt, de steenrijke eige-naars van L’Oréal. Vindt u dat zelf niet ironisch?
ARTHUS-BERTRAND: Je kunt niet buiten ‘het systeem’ om, dus waarom zou je er geen gebruik van maken? Je moet conformeren om te deformeren. Revoluties breken niet uit van de ene dag op de andere, zoiets gaat stap voor stap. Kijk naar mijn generatie. Die riep in mei 68 al om verandering, om meer humanisme en liefde, en om minder consumptie-zucht. We zijn 47 jaar later, en intussen is het niet vijf voor twaalf maar vijf over twaalf voor het milieu.
Het is wel díé generatie die de voorbije jaren aan de macht was, en het zover heeft laten komen.
ARTHUS-BERTRAND: Ik weet het, maar ik ben een oude hippie, ik kán niet anders dan idealistisch zijn. Ik heb de wereld mogen rondreizen en duizenden mensen mogen ontmoeten, en het enige wat ik 100 procent zeker weet, hoe melig ook, is: uiteindelijk hadden The Beatles gelijk, all you need is love.
Human, Première op 14/11 in Bozar, in aanwezigheid van Yann Arthus-Bertrand. Vanaf 25/11 in de bioscoop, op dvd en video-on-demand.
DOOR DAVE MESTDACH
