De seksindustrie is niet het exclusieve terrein van maffiose pooiers. Welzijnswerkers, bepaalde media en professionele congresgangers pikken een graantje mee, legt Chris De Stoop uit in zijn nieuwe boek.
Chris De Stoop, ‘Zij kwamen uit het Oosten’ . De Bezige Bij, 199 blz., euro 17. De nieuwe editie van ‘Ze zijn zo lief, meneer’ kost euro 12,50.
Z ij kwamen uit het Oosten is een reportage – ‘een vertelling’ volgens de auteur – waarin Chris De Stoop over zichzelf schrijft in een ironiserende en afstand scheppende ‘hij’-vorm. De verteller kijkt ietwat spottend naar de schrijver. Hij is niet ‘de held’ die de media na het succes van Ze zijn zo lief, meneer van hem hebben gemaakt. De ‘moedigste auteur van Europa’ is immers ook een nagelbijter die zich toegetakeld aandient bij de koning der Belgen. ‘De boerenzoon uit de polder’ verschijnt met een grote pleister op zijn voorhoofd in het paleis, want de waarheid was ‘dat hij zich de avond voordien ladderzat gedronken had en ’s nachts met zijn klikken en klakken van de trap was gedonderd toen hij van zijn stamcafé thuiskwam’.
De ‘onverschrokken held’ die tien jaar geleden in een van de gevaarlijkste misdadigersbendes was geïnfiltreerd om de waarheid over de internationale vrouwenhandel op het spoor te komen, is ook maar een mens. In Zij kwamen uit het Oosten, zijn nieuwe boek dat het oude thema opneemt, stelt Chris De Stoop zichzelf voor als de man die niet wil samenvallen met de eendimensionale karikatuur die hij voor de buitenwereld aan het worden was. In zijn grote reportage gebruikt De Stoop zijn kennis, energie en schrijftalent om zijn actieve betrokkenheid uit te drukken bij een wereld waarin geldzucht, bedrog en geweld helaas de toon aangeven.
Zij kwamen uit het Oosten is het verhaal van de jonge Albanese vrouw Xhina Valona. Ze heeft haar hoofd op hol laten brengen door de even mooie als valse beloften van Maksim, op wie ze verliefd geworden is. Maksim heeft Xhina uit Albanië gesmokkeld om haar in de prostitutie (in Milaan, Lyon en Antwerpen) te laten renderen. Maksim is een praatjesmaker, maar dat doet er niet toe. In plaats van te moraliseren, stelt De Stoop alleen maar vast dat Xhina houdt van de man die voortdurend misbruik van haar vertrouwen maakt. Het geld waarvan Xhina aanneemt dat het naar haar zieke moeder in Albanië wordt overgemaakt, komt nooit terecht.
In de loop van het verhaal komt Xhina erachter dat Maksim deel uitmaakte van een gemaskerde bende die in Albanië haar vader heeft vermoord. In een Milanese buitenwijk wordt Xhina afgetuigd door een klant die er met haar geld en documenten vandoor gaat. Ook achter die daad van agressie zit Maksim, die zijn ‘verloofde’ een lesje wilde leren.
De Stoop confronteert ons hier met de klassieke ellende van een illegaal gemigreerde vrouw die uiteindelijk inziet dat ze wordt gemanipuleerd en misbruikt door een man die zijn wandaden rationaliseert met het argument dat hij voldoende in de brokken heeft gedeeld om nu zelf klappen te mogen uitdelen.
GEEN PROBLEEM
Xhina is duidelijk een slachtoffer, maar ze is niet bij de pakken blijven zitten. Ze heeft een baanbrekende vereniging voor sekswerkers opgericht. Het zal wel kloppen dat heel wat vrouwen uit het Oosten naar hier zijn gekomen om tijdelijk sekswerk te doen, dat ze daar moreel geen enkel probleem mee hebben, dat ze vaak zelfs goeie redenen hebben om geen ander werk aan te nemen en dat ze niet noodzakelijk behoren tot de hoopjes ellende die heel wat welzijnswerkers er graag in zien of willen van maken. De Stoop toont ook aan dat allerlei reglementeringen en migratiewetten deze vrouwen – die zich geen hoeren maar ‘sekswerkers’ noemen – weer in de armen van criminelen drijven. Xhina Valona is dapper, sterk en intelligent, maar dat neemt niet weg dat haar maatschappelijke achtergrond en haar persoonlijke biografie in Albanië naar mijn gevoel een even ingrijpende rol spelen in de hinderpalen die ze op haar weg vindt als de wettelijke belemmeringen die haar in het Westen worden opgelegd.
Daar komt bij dat Chris De Stoop fictie en feiten bewust heeft vermengd en niet aarzelt om af en toe de lezer op het verkeerde been te zetten. Een gevaarlijke overtocht in een rubberboot over de woelige Adriatische Zee blijkt uiteindelijk niet te hebben plaatsgevonden, omdat de verteller het niet heeft aangedurfd. De nakende en bloedstollende executie van de schrijver door een Albanese bende die hem heeft ontvoerd, staat gelukkig alleen op het punt plaats te vinden – maar was op zeker ogenblik wel zeer reëel. Dit spel van schijn en zijn is een pijler van het boek en het weerspiegelt de moeite die de lezers zich in het dagelijkse leven moeten getroosten om in de chaos van de berichtenstroom propaganda en manipulatie te kunnen onderscheiden van correcte informatie. Het is een ongewoon procédé dat door de schrijver wordt toegepast, maar gaandeweg wen je eraan.
HYPOCRIETE OMGEVING
Voor de rest niets dan lof voor dit intelligent opgebouwde, spannend vertelde en uitstekend geschreven boek waarin de auteur terecht aandacht vraagt voor en kritiek geeft op een hypocriete omgeving die teert op de seksindustrie. Het zijn immers niet alleen de mensenhandelaars en de pooiers die op de rug van de geïmporteerde meisjes leven.
De Stoop duwt ons met de neus op de soms duistere motieven van welzijnswerkers en zielenredders uit de wereldlijke en de religieuze sfeer die geen onderscheid willen maken tussen vrijwillige sekswerkers en gedwongen prostituees. Vaak worden de meisjes gedisciplineerd en gedomesticeerd door bezoldigde uitslovers, die het niet in de eerste plaats om het welzijn van de prostituees is te doen, maar die hun hulp afhankelijk maken van het aangepaste gedrag van de vrouwen die ze onder hun vleugels nemen.
De Milanese Pater Lombardo van de katholieke instelling Misericordia gedraagt zich zo. Hij ligt zelfs met de stedelijke diensten overhoop omdat die aan de hoeren gratis condooms en brochures over veilige seks uitdelen.
Ze kwamen uit het Oosten is een terechte afrekening met allerlei betuttelende instellingen die ofwel geen oog hebben voor de grond van de zaak of die zich aanmatigen morele oordelen te vellen over vrouwen van wie de achtergrond en de motieven hen niet echt interesseren.
De seksindustrie is niet het monopolie van maffiose pooiers, maar ook de voedingsbodem van een zekere pers die op zoek is naar smeuïge details en verdraaide waarheden, van louche politici die electoraal garen spinnen bij het aandikken van de mythe van de Albanese maffia en ook wel van een rare beroepsgroep die van het ene naar het andere congres hotst om pratend en debatterend over mensen- en vrouwenhandel aan de kost te komen.
Hoezeer zo’n rondreizend circus kan ontaarden in een cynisch tijdverdrijf blijkt uit de opmerking van een Albanese professor: ‘Het schijnt dat de Albanese pooiers extra vrouwen naar Brussel hebben gebracht om de deelnemers aan de conferentie te verwennen.’
Piet de Moor
