Nu Rusland zich volop in de strijd mengt in Syrië, verbergt ook Iran zijn militaire steun aan president Bashar ?A?l-Assad steeds minder.
Terwijl hij zijn auto door het verkeer van de Iraanse hoofdstad Teheran manoeuvreert, wijst de 27-jarige student Mehdi Ahmadi op een enorme poster langs de weg. ‘Dat is generaal Hamadi. Hij werd een paar weken geleden in Syrië vermoord’, zegt hij. ‘Hij is nu uitgeroepen tot een nationale held en martelaar. Hij was niet zo bekend en trad zelden op de voorgrond. Maar in heel Teheran hangen posters van hem op en hij heeft een grootse begrafenis gehad. Dat geeft te denken. We weten dat ons land Syrië steunt, maar verder wordt ons niet veel verteld. We hebben geen idee hoe hij om het leven is gekomen, en hoeveel Iraanse militairen er in Syrië zijn.’
Hamadi was op missie in de Syrische stad Aleppo, toen hij op 8 oktober door de IS werd gedood. De generaal was een van de hoogste bevelhebbers van de Revolutionaire Garde, het militaire elitekorps in Iran. Slechts enkele dagen na zijn dood kwamen nog twee hoge Iraanse officieren van de Revolutionaire Garde om in Syrië. Net als Hamadi waren ze als ‘militaire adviseurs’ naar Syrië gestuurd.
‘Onze leiders maken er geen geheim van achter de Syrische president Assad te staan, maar ze geven weinig informatie over wat ze daar precies doen’, zegt Ali, een 46-jarige socioloog. ‘Assad is een vreselijke dictator, maar hij is wel een seculiere dictator. De liberale en linkse rebellen in Syrië denken dat er na Assad een democratie komt. Maar bij de rebellen zitten er ook heel veel religieuze extremisten, en ik denk dat zij de macht zullen overnemen als Assad er niet meer is.’
Zowel seculiere als religieuze Iraniërs zijn het erover eens dat Assad van de macht verdrijven geen oplossing is, al hebben ze daarvoor andere redenen. De Iraanse leiders waarschuwen dat soennitische extremisten heel Syrië in handen zullen krijgen. Iran is al jaren in een machtsstrijd verwikkeld met de soennitische golfstaten Qatar en Saudi-Arabië. Beide partijen hopen hun invloed in Irak en Syrië te vergroten. Als de IS of andere jihadgroepen erin slagen Syrië en grote delen van Irak te veroveren, verliest Iran.
Hoewel Iran dat stellig ontkent, zijn er genoeg aanwijzingen dat de hulp van Teheran verder gaat dan adviezen en financiële steun. Nu ook de Russen zich in de strijd mengen, treden de Iraniërs meer op de voorgrond. Teheran zegt bereid te zijn grondtroepen te leveren als het regime van Assad daarom vraagt. Volgens rebellen zouden al duizenden Iraakse en Afghaanse strijders in Syrië actief zijn en geleid worden door de Iraanse generaal Soleimani. Rusland zou het offensief van luchtsteun voorzien.
Het conflict dreigt zo verder te esca-leren. Als de Russen de door de VS gesteunde rebellen bombarderen en de Amerikanen het regime van Assad aanvallen, komen de wereldmachten tegenover elkaar te staan. Iraanse ondernemers maken zich zorgen. Nu er een akkoord is over het nucleaire programma, is er goede kans dat de sancties worden opgeheven. ‘Veel ondernemers vrezen dat door het conflict in Syrië de afspraken op de tocht komen te staan’, zegt een 35-jarige Iraanse zakenman. ‘Er moet een einde aan de oorlog komen, zodat de rust terugkeert. De Europeanen moeten Assad helpen. Als de terroristen weg zijn, kun je nog onderhandelen over zijn positie.’
Linda Otter / © Elsevier
?’Assad is een vreselijke dictator, maar wel een liberale dictator.’
