De twijfel bestond al langer: heeft Jean-Marie Le Pen ooit gewild dat het Front National daadwerkelijk aan de macht zou komen? Waarom doet hij dan telkens weer extremistische uitspraken die een groot deel van het electoraat afschrikken?
Zo bont als deze maand had het enfant terrible van de Franse politiek het zelden gemaakt. In het extreemrechtse weekblad Rivarol herhaalde hij niet alleen zijn standpunt dat de gaskamers een detail zijn in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, maar zei hij ook dat hij maarschalk Pétain, de leider van Vichy-Frankrijk die collaboreerde met de Duitsers, geen verrader vond. Bovendien kreeg premier Manuel Valls, een geboren Spanjaard, er stevig van langs. Wie was hij wel niet om Le Pen, 86 inmiddels, de maat te nemen? ‘We worden op elk niveau door immigranten en immigrantenkinderen geregeerd’, vond Le Pen. ‘Valls is sinds dertig jaar Frans, ik sinds duizend jaar.’
Jean-Marie Le Pen zegt er altijd van overtuigd te zijn geweest dat het goed voor de partij is als die de aandacht trekt, of dat nu positieve of negatieve is. Niemand zou zitten te wachten op een vriendelijk FN. Zijn dochter Marine, die hem in 2011 opvolgde, denkt daar anders over. Voor openlijke racisten, antisemieten en revisionisten is geen plaats in haar omgeving.
Voor haar vader nu ook niet meer. Marine Le Pen sprak van een ‘politieke zelfmoord’ en een ‘strategie van de verschroeide aarde’ die de oude Le Pen zou toepassen. In de trant van: als ik eraan ga, dan neem ik mijn geesteskind mee in mijn graf. Dochter Le Pen heeft inmiddels een procedure in gang gezet om haar vader, ‘erevoorzitter voor het leven’, uit de partij te zetten die hijzelf in 1972 oprichtte.
Bovendien ontneemt ze hem de kans nog één keer een poging te wagen een grote buit binnen te slepen. Hij had zijn zinnen gezet op het presidentschap van de belangrijke regio Provence-Alpes-Côte d’Azur, dat eind dit jaar op het spel staat. De kans is evenwel groot dat zijn kleindochter Marion Maréchal Le Pen, die een betere band heeft met haar grootvader dan Marine, de FN-kandidaat zal zijn. Vader Le Pen trok zijn kandidatuur vorige week zelf weer in.
De crisissituatie bij het Front National roept herinneringen op aan de scheiding van 1998, toen de nummer twee, Bruno Mégret, de alleenheerschappij van Le Pen niet langer verdroeg. Hij pleitte ervoor de partij professioneler en salonfähiger te maken, net als Marine Le Pen. Tot grote electorale successen is de Mouvement National Républicain van Mégret nooit gekomen, maar hij nam wel een groot deel van het partijkader met zich mee en verzwakte zodoende het Front National.
Het grote verschil is dat Marine Le Pen nu de touwtjes binnen de partij in handen heeft en de meeste commentatoren denken dat zij versterkt uit de strijd kan komen. Het is voor haar een uitgelezen kans publiekelijk afstand te doen van haar vader, wat zij ondanks meningsverschillen vooralsnog heeft geweigerd.
‘Op de grote lijnen heb ik nooit getwijfeld aan de ideeën van mijn vader’, zei ze tegen Knack toen ze het partijleiderschap overnam. ‘Analyses in de pers verschilden zo veel van mijn eigen observaties, dat het mij duidelijk was dat het om karikaturen ging. Het versterkte onze band. Onder die omstandigheden kon ik geen twijfel toelaten.’ En over zijn gewraakte uitspraken: ‘Hij zal niet meer veranderen. Hij heeft zoveel kwaliteiten en talenten. Ik vat zijn politieke carrière niet samen met die twee zinnen.’
Olivier van Beemen
Vader Le Pen in Rivarol: ‘Je wordt slechts door je naasten verraden.’
