Avi Holtzman, foto’s van een oorlog.
Er hangen te veel landschapsfoto’s op de tentoonstelling. Ten slotte kijk je er niet meer naar. Het is genoeg geweest. Vooral omdat ze een groot inlevingsvermogen vragen. Het zijn gecompliceerde beelden van onherbergzame plaatsen. Eigenlijk zijn het foto’s van landschapskwetsuren. Dat is niet altijd meteen duidelijk : we zien het aan kleinigheden en we weten het omdat het onderaan op het kaartje staat. Het zijn grote foto’s in kleur en ze zijn haarscherp. Ze tonen militaire zones aan de rand van Israël. Ze werden opgenomen tussen 1990 en 1994 door de Israëlisch-Nederlandse fotograaf Avi Holtzman. Op het eerste gezicht lijken het eenvoudige zelfs nogal mooie landschappen. ?Mooi? betekent dan weids, bijvoorbeeld, of begroeid met gras, of zonnig. Tot we beter kijken. Dan merken we dat weids ook desolaat kan zijn (het is maar een klein verschil). We zien dat het gras recent is, er ligt prikkeldraad en er liggen stukken metaal. De zon maakt het landschap niet zonnig maar broeierig, onherbergzaam, zonder koelte. De fotograaf heeft met een zekere afstandelijkheid de oorlogselementen in het beeld geschikt, zonder er al te veel nadruk op te leggen. De tentoonstelling heet The War Trilogy en bestaat uit drie delen : No Neutral Territory, Frontier en Modes of War. Deze titels insinueren geweld en contrasteren met het nogal liefelijke van de meeste kleurenfoto’s. Dit is bijna een spannende tentoonstelling, alleen hangen er drie keer teveel foto’s met soms een kleverig artistiek bijsmaakje. Er zijn fotografen die zich in het oorlogsgeweld storten en hun leven wagen om beelden te maken van jonge lijken en helse schietpartijen. Anderen verbeelden de ellende door wenende moeders te fotograferen en ingestorte huizen. Ten slotte zijn er de fotografen die veel veel later op hun sokken de haast overgroeide resten van het geweld in beeld brengen, met een grote camera op een stevig statief en met halvelings artistieke bedoelingen. Ze hebben gelijk : de ellende van de oorlog is niet echt te fotograferen en de foto van een militair landschap kan even veelzeggend zijn als de foto van een vers lijk. Avi Holtzman werd in 1952 in Haïfa geboren. Hij studeerde er aan de universiteit en woont nu al een tiental jaar in Nederland, waar hij lessen volgde aan de kunstacademie van Rotterdam. Hij kent Israël als zijn vaderland, maar hij heeft de foto’s gemaakt vanuit Nederland. Koeltjes. Op de oudste beelden (die van de serie No Neutral Territory) zien we wel eens mensen, spelende kinderen of een nieuwe wijk in de verte, maar ze verdwijnen ten slotte, er zijn hoogstens nog wat laag vliegende gevechtsvliegtuigen en de sporen van rupsbanden op de voorgrond.
Johan De Vos
Avi Holtzman, ?The War Trilogy?, Lieven Gevaertzaal van het Museum voor Fotografie, Waalse Kaai 47, 2000 Antwerpen, elke dag (behalve maandag) van 10.00 tot 17.00, tot 16/11.
Frontier : met halvelings artistieke bedoelingen.
