Binnenkort zitten de Vlaamse scholieren weer te zweten achter hun boeken, want de examens komen eraan. Al zijn er ook die het slim proberen op te lossen, dankzij de nieuwste spiektechnieken.
Veel gedoe in Nederland, de afgelopen weken. Ook daar komt de examentijd stilaan op gang, en dat veroorzaakt stress. Niet alleen bij de scholieren, maar ook bij leerkrachten en directies. Zij zijn erg op hun hoede voor de nieuwste spiektechnieken. Vergeet spiekbriefjes in decolletés of pennenzakken: wie mee is met zijn tijd, fotografeert zijn spiekbriefjes gewoon met zijn smartphone en stelt ze in als achtergrondscherm. Of maakt een groepschat aan op Whatsapp, waarop klasgenoten onderling informatie kunnen uitwisselen.
Scholen proberen alle mobieltjes te weren uit het examenlokaal, maar scholieren zijn blijkbaar goede smokkelaars. De ideale oplossing? Een jammer, een apparaatje waarmee je al het telecomverkeer in de omgeving verstoort. Juist ja: ál het telecomverkeer. Dus ook de gsm van de buurman, die net een ambulance wilde bellen. Zulke jammers zijn niet voor niets verboden, tot grote spijt van enkele scholen. Zij kunnen dezer dagen controles krijgen van het Nederlandse Agentschap Telecom en riskeren boetes tot 1800 euro. Wat kunnen ze dan wel doen? Investeren in gsm-detectoren, of simpelweg de wifi uitschakelen: de meeste scholieren hebben toch geen geld voor een 3G-abonnement.
Als we bij Vlaamse scholen peilen naar jammers, horen de meesten het in Keulen donderen. Volgens Sarina Simenon, woordvoerder van het Gemeenschapsonderwijs, vragen de meeste scholen gewoon om gsm’s vooraan in het examenlokaal te leggen, samen met de boekentassen en de jassen. ‘Je kunt nooit helemaal uitsluiten dat leerlingen proberen te spieken, maar een groot probleem is het niet.’ Ook bij de katholieke onderwijskoepel is er van jammers geen sprake, vertelt woordvoerder Willy Bombeek. ‘Wij geven als koepel geen instructies over gsm-gebruik en nieuwe media, in elke school worden aparte afspraken gemaakt, vaak samen met de leerlingen. Meestal worden de gsm’s simpelweg vooraan in de klas gelegd om spieken te voorkomen.’
Leerlingen fouilleren
Die regel geldt ook in het Technisch Instituut Sint-Lodewijk in Genk, zegt directeur Michel Janssen. ‘Maar je kunt de leerlingen natuurlijk moeilijk fouilleren. Er zijn altijd handige types bij die twee of drie gsm’s hebben en tijdens het examen toch naar elkaar zitten te sms’en, of vooraf foto’s nemen van hun syllabus. Met hun smartphone, of zelfs met een Apple Watch. Ook grafische rekenmachines zijn populair: daar kun je formules en oefeningen in programmeren.’ Jammers lijken Janssen overbodig, mochten ze al legaal zijn. ‘Wij betrappen niet zo erg vaak leerlingen. Al komt het waarschijnlijk wel meer voor dan we denken. (glimlacht) Ook de klassieke methodes blijven trouwens populair: gewone spiekbriefjes. Of als de leerlingen bijvoorbeeld een atlas mogen gebruiken, durven ze daar weleens iets in te krabbelen.’
Ook in het Sint-Jozefscollege in Aalst zien ze geen grote problemen, maar af en toe zijn er wel erg spitsvondige leerlingen, vertelt adjunct-directeur Johan Van Gestel. ‘De afspraak is ook bij ons dat mobiele telefoons en tablets worden verzameld aan de ingang van het examenlokaal, en over het algemeen zijn onze leerlingen nogal loyaal. Maar als je meer dan duizend leerlingen hebt, springen er af en toe wel enkele uit de band. Die geven dan één gsm af en houden een tweede bij. Enkele jaren geleden hebben we een ernstig incident gehad: een leerling had een deel van de syllabus gefotografeerd met zijn smartphone en zat die tijdens het examen te bekijken. Het voordeel is dat de bewijzen dan bewaard blijven, maar anderzijds zijn wij als school ook gebonden aan de privacywetten. We hebben niet het recht om zomaar in die telefoon te kijken. Bij dat voorval moesten we eerst de toestemming van de leerling en de ouders vragen.’
Voor leerkrachten die toch met de handen in het haar zitten omdat ze spiekers niet de baas kunnen, nog een vrijblijvende tip. Stel examens op waarbij spieken geen zin heeft. Dat suggereert ook Sarina Simenon van het Gemeenschapsonderwijs. ‘Wij stimuleren de leerkrachten om minder te focussen op reproductie en meer op vaardigheden. Wie op een examen geschiedenis alleen jaartallen vraagt, maakt het de spiekers makkelijk. Maar als je de leerlingen een historische kaart laat interpreteren, is het veel moeilijker om vals te spelen met smartphones of spiekbriefjes.’
DOOR STEFANIE VAN DEN BROECK, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
‘Wie mee is met zijn tijd, maakt een groepschat aan op Whatsapp.’
