Moet Europa de strafmaatregelen vanwege de Russische agressie in Oekraïne stopzetten? Of aanscherpen? Het wordt een van de discussiepunten op de Europese top die donderdag van start gaat.
Het gaat niet goed met de relaties tussen Europa en Rusland. Sinds Rusland begin 2014 de Krim annexeerde en vervolgens het conflict in Oost-Oekraïne oppookte, vaardigden de Verenigde Staten en Europa een reeks financiële en economische sancties uit. Die maken het moeilijker voor Russische bedrijven om hun financiering rond te krijgen. Er kwam ook een wapenembargo en 95 vooraanstaande Russen kregen een inreisverbod voor de Europese Unie. Rusland reageerde met tegensancties, die vooral de Europese landbouw willen treffen.
Kort na de uitvaardiging van de sancties ging de Russische economie in recessie. Ze kromp vorig jaar met bijna vier procent. De laatste maanden ging het iets beter, al blijft de situatie allesbehalve rooskleurig. ‘De sancties hebben daar ongetwijfeld toe bijgedragen’, zegt econoom en Ruslandkenner Koen Schoors (Universiteit Gent). ‘Maar het voornaamste probleem van Rusland is de lage olieprijs. De sancties zijn vervelend, maar het is hooguit een versterkende factor.’ Schoors voorspelt dat Rusland pas volgend jaar de volledige impact van de sancties zal voelen. ‘Door de zwakke economie moet Rusland zijn bufferfondsen aanspreken om de begroting te financieren. Als die volgend jaar opraken, zal het land niet anders kunnen dan zware besparingen doorvoeren.’
Toch is Europa verdeeld over de manier waarop de Russische beer benaderd moet worden. Landen als Italië, Slowakije of Hongarije hebben economische belangen en willen de sancties liever stopzetten. Het Verenigd Koninkrijk en de VS willen de sancties opvoeren als antwoord op de Russische bombardementen in Aleppo. ‘Europa heeft objectief gezien geen reden om de sancties op te heffen’, zegt Ruslandkenner Marc Jansen (Universiteit Amsterdam). ‘We hebben die sancties ingesteld omdat Rusland in Oost-Oekraïne en de Krim oorlog heeft gesticht. Daaraan is voorlopig niets veranderd.’
Het is maar de vraag of een hardere opstelling zinvol is. ‘Door Rusland op economisch vlak te isoleren, hebben we de positie van de Russische president Vladimir Poetin verstevigd’, aldus Schoors, die vindt dat het stilaan tijd is om opnieuw met de Russen te gaan praten. ‘Niemand is erbij gebaat dat Rusland een internationale paria wordt.’
Ook Europaspecialist Hendrik Vos (Universiteit Gent) vermoedt dat Europa de sancties de komende maanden zal afbouwen. ‘Europa heeft er geen enkel belang bij om de spanningen met Rusland te laten escaleren. Tenzij zou blijken dat Rusland in Syrië oorlogsmisdaden heeft gepleegd, zullen de Europese landen de verhoudingen stilaan beginnen te normaliseren.’
Jeroen Zuallaert
‘Niemand is erbij gebaat dat Rusland een internationale paria wordt.’ Koen Schoors (UGent)
