Welke verdedigingsstrategie hanteert Saddam Hoessein? En welke rol speelt het Iraakse leger? Een gesprek met Nisar al-Chasradschi, de vroegere chef-staf en voormalig persoonlijk adviseur van de Iraakse president.

Copyright Knack/Der Spiegel. Vertaling Ingrid Van Daele

Toen Nisar al-Chasradschi onlangs in Denemarken een hooggeplaatst Amerikaans gezant op bezoek kreeg, was het overduidelijk: de Amerikaanse regering heeft plannen met de voormalige generaal van Bagdad. Chasradschi, in ballingschap in Denemarken, zou na Saddam een rol van betekenis kunnen spelen. Hij zou voor de integratie kunnen zorgen van het Iraakse leger en de verschillende oppositiegroepen.

Sinds vorige week is de 64-jarige militair echter vermist. De Deense overheid had zijn paspoort ingetrokken. Vandaar dat zijn familie vreest dat hij door de Iraakse geheime diensten ontvoerd zou zijn. Volgens Arabische bronnen is hij evenwel gesignaleerd in het noorden van Irak, bij de oppositietroepen. Kort voor zijn verdwijning gaf hij nog een interview.

Als u het bevel zou moeten geven om Saddam Hoessein van de macht te verdrijven, hoe zou u te werk gaan?

CHASRADSCHI: Wekenlange bombardementen zouden het land in puin leggen, ze zouden fataal zijn. Wat grondaanvallen betreft, heeft Saddam zijn lessen geleerd uit de oorlog van 1991. Dit keer zal hij de geallieerde troepen geen weerstand meer bieden op een breed front, noch met traditionele middelen. Hij zal zijn troepen snel terugtrekken en zich vooral concentreren op de verdediging van Bagdad en enkele andere grote steden, zoals bijvoorbeeld Basra in het zuiden, Ramadi in het westen en Baakuba in het oosten. Daarnaast zal hij ook proberen om de olievelden in Mosul en Kirkuk veilig te stellen.

Hoe lang zouden de troepen van Saddam Hoessein kunnen standhouden?

CHASRADSCHI: Slechts enkele dagen of weken, gesteld dat de Amerikanen er snel in slagen, het rechtstreekse contact te verbreken van de troepen met Bagdad. Als de helikopters met de Amerikaanse elitetroepen komen aanvliegen en er is geen verbinding meer met het Iraakse leger in het hoofdkwartier, zal het moreel van de Irakezen snel verzwakken. Niemand wil echt zijn nek uitsteken voor Saddam.

Totnogtoe hadden de generaals niet echt de moed om weerstand te bieden tegen hun leider.

CHASRADSCHI: Ook nu zullen ze daar pas toe bereid zijn, als ze de juiste signalen krijgen van Amerika: dat Irak niet verwoest en de bevelhebbers vooral niet vervolgd zullen worden. De militairen en invloedrijke leden van de Baath-partij vrezen immers dat Washington hen zal behandelen als oorlogsmisdadigers.

Voor Saddam telt alleen zijn republikeinse garde. Op zijn gewone leger vertrouwt hij niet.

CHASRADSCHI: Hij is erg trots op zijn 150.000 man sterke garde. Ze vormen zijn elitetroepen, zijn uitstekend opgeleid en beschikken over de betere wapens. Maar wat betekent dat in geval van nood?

De gevechten in Bagdad zullen ze zo lang mogelijk trachten aan te houden, in de hoop op die manier de steun van de Arabische wereld te krijgen.

CHASRADSCHI: Saddam wil een tweede Stalingrad. Maar dat lukt hem niet. De inwoners van Bagdad zullen een al te bloedige strijd niet lang ondersteunen.

Hoe zullen de bijzondere eenheden van de republikeinse garde zich gedragen?

CHASRADSCHI: De loyauteit van deze elite-eenheden wordt overschat. Het zijn dan wel patriotten, maar ze zijn trouw aan hun land en niet aan Saddam. En dat betekent dat president George Bush, zodra de Amerikanen Bagdad hebben bereikt, al zo goed als gewonnen heeft. Hoe zeer Saddam zich ook verschanst. Zelfs in de hoofdstad zal zijn nederlaag slechts een kwestie zijn van dagen, hoogstens van weken.

Zou Saddam, in het nauw gedreven, massavernietigingswapens inzetten?

CHASRADSCHI: Er zijn weinig ernstige aanwijzingen dat Saddam chemische wapens bezit, die bovendien over grote oppervlaktes moeten worden verspreid vanuit de lucht. Dat hij over biologische wapens beschikt, waarvan een kleine hoeveelheid volstaat om duizenden mensen om te brengen, lijkt me veel waarschijnlijker. En als hij biologische wapens heeft, zal hij ze ook gebruiken.

Ondanks zoveel onzekerheden kibbelt de Iraakse oppositie nu al over de toekomstige machtsposities.

CHASRADSCHI: Velen streven al te veel eigenbelang na. Het belangrijkste voor mij is dat we de eenheid van het land kunnen behouden. Alleen het leger kan dat verwezenlijken. Zonder een sterk leger kunnen de tribale onenigheden of de conflicten tussen de religieuze groepen onderling en de Koerden in het noorden, het land alleen maar in een chaos storten.

De Verenigde Staten willen een militaire gouverneur aanstellen die de stabiliteit moet handhaven. Zullen uw landgenoten dat aanvaarden?

CHASRADSCHI: Ondertussen zouden ze de duivel zelf al aanvaarden, als het voor niet langer dan een paar maanden is. De Irakezen willen hun toekomst zelf bepalen.

Welke rol speelt u daarin?

CHASRADSCHI: Ik laat me door niemand leiden. Ik ben een man van het leger. Ik speel mijn eigen rol bij het afzetten van Saddam. Ik sta in nauw contact met vele Irakezen in ballingschap en ik onderhoud nauwe banden met mijn eigen land.

Dieter Bednarz/Manfred Ertel