Tony Blair is nog niet klaar met Irak. Nu bezorgt een afluisterschandaal hem hoofdbrekens.
De omstandigheden waarin het Verenigd Koninkrijk tegen Irak ten oorlog trok, blijven Tony Blair achtervolgen. Eerst waren er de zware beschuldigingen aan zijn adres naar aanleiding van de dood van wapenexpert David Kelly. Die pleegde zelfmoord toen bekend raakte dat hij de bron was van een reportage op de openbare omroep BBC, volgens dewelke de regering een rapport van de geheime dienst had aangepast. De verdraaiingen moesten een aanval op Irak aannemelijker maken voor de publieke opinie.
Vorige week kwam in hetzelfde BBC-programma aan het licht dat de Britten in de aanloop naar de oorlog zelfs secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties hebben afgeluisterd. Het verhaal begon met het ontslag uit de geheime dienst van Katherine Gun. De vertaalster Chinees-Engels kreeg een e-mail van de Amerikaanse National Security Agency aan de Britten onder ogen, met de vraag om hulp bij het afluisteren van diplomaten uit enkele landen in de Veiligheidsraad. Die moest zich op dat moment namelijk uitspreken over een aanval op Irak.
Katherine Gun bezorgde de mail aan een krant, werd ontslagen en vervolgd. Maar toen ze vorige week voor de rechter zou verschijnen, bleek dat de openbare aanklager de beschuldiging liet vallen. Het risico dat de geheime dienst verder in opspraak kwam, was te groot. Precies die beslissing trok de aandacht. De BBC ging op zoek naar stemmen om een verhaal over Gun aan te kleden, maar vond geen enkele minister in functie bereid om voor de microfoon iets te zeggen. Dan maar Clare Short gebeld.
Short was minister van Ontwikkelingssamenwerking in de regering van Tony Blair tot ze uit protest tegen de oorlog in Irak ontslag nam. Dat wil zeggen: ze protesteerde tegen de oorlog, maar nam pas ontslag toen duidelijk was dat Blair haar hoe dan ook zou vervangen. De venijnige opmerkingen aan het adres van de premier, waarin ze sindsdien grossiert, leverden haar een koosnaampje op in de tabloidpers: Calamity Clare. Het gesprek met de BBC was goed raak. Natuurlijk wordt er afgeluisterd, wist Short. Ze had zelfs transcripties gezien van gesprekken die Kofi Annan had gevoerd.
Ze bevestigde daarmee wat iedereen allang wist. Maar zoals zo vaak gebeurt, doet zo’n waarheid vooral pijn als hij bekend wordt. Het staat overigens wel vast dat de Britten in staat zijn om wie dan ook af te luisteren. Daarvoor dient het internationale afluistersysteem Echelon in Cheltenham – een samenwerking tussen het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland.
In een reactie wou Blair het verhaal bevestigen noch ontkennen. Hij zei alleen dat de geheime dienst geen enkele wet had overtreden. Dat klopte dan in ieder geval niet, aangezien de VN diplomatiek onschendbaar zijn. Maar het zal hem meer zorgen baren dat alweer is gebleken dat Irak een teer punt blijft in zijn betrekkingen met de geheime dienst. De wonde die daar is geslagen, is nog niet geheeld.
H.V.H.
