‘Een onopvallende figuur met zonderlinge trekjes’, zo beschreven de kranten Kim De Gelder die afgelopen vrijdag in een crèche in Dendermonde twee baby’s en een kinderverzorgster doodstak. Begin deze week maakte het gerecht bekend dat de gestoorde jongeman een week eerder, ook al op een vrijdag, in Beveren, een oudere vrouw had vermoord – een ogenschijnlijk motiefloze moord die tot dan de onderzoekers voor een compleet raadsel had geplaatst.

Wat de zware schaduw van de waanzin in het hoofd van Kim De Gelder veroorzaakte, blijft een raadsel. Niet dat het ons de afgelopen dagen aan experts ontbrak. In geen tijd waren ze er weer: de zelfbenoemde specialisten die graag beweerden dat ze een en ander ooit hadden voorspeld.

De snelkeuken van de media draait op dagen als deze op het hoogste regime – zoals na de moord op Joe Van Holsbeeck en de moordtocht van Hans Van Themsche in Antwerpen. Want er moeten snel, liefst in real time, verklaringen worden gevonden voor de aangerichte wandaden.

Wie ooit de zwijgzame Kim De Gelder had zien voorbijfietsen werd meteen een getuige van belang. Op Facebook werd de herinvoering van de doodstraf geëist. Ruim 6000 Vlamingen hadden afgelopen maandag al hun handtekening gezet onder de petitie.

De media traden op als marktzangers die ‘de vreselijke kindermoorden’ van Dendermonde rondbazuinden. En bijgevolg stapelden de bloemstukken en knuffels zich op voor de ingang van het kinderdagverblijf in Sint-Gillis-Dendermonde.

De media traden ook op als ceremoniemeesters voor de publieke rouwrituelen. Want iedereen – ook de lezers en kijkers – voelt zich een slachtoffer van Kim De Gelder.

7000 mensen trokken zondagnamiddag door de straten van Dendermonde. Of de rouwstoet als decompressiemiddel voor het gevoel, een gelegenheid ook om de ‘publieke tranen’, liefst in het bijzijn van de televisiecamera’s, de vrije loop te laten. Maandag volgde nog een tweede rouwmoment.

Publiekelijk uithuilen lijkt een blijvende nawerking van de affaire-Dutroux en de Witte Mars. Ook de moord op Joe Van Holsbeeck in het Brusselse Centraal Station en de moordpartij aangericht door Van Themsche in de straten van Antwerpen gaven de aanzet voor dit soort massamanifestaties van publieke rouw en collectieve woede. Maar publieke tranen drogen snel.

Het gevaarlijke van zulke publieke massarouw is dat de woede, angst, verdriet en rouw omslaan in een roep om vergelding. Bovendien zijn nogal wat deelnemers aan dit soort manifestaties vaak selectief in hun woede en verontwaardiging.

Duizenden stapten mee door de straten van Antwerpen na de moord door Hans Van Themsche op de kleine Luna en haar Malinese oppas Oulematou Niangadou. Toen onlangs bekend werd dat de nabestaanden van Oulematou geen schadevergoeding konden claimen omdat het kindermeisje illegaal in het land verbleef, werd er niet meer door de straten gemarcheerd en werden geen steuncomités bijeengeroepen. Zelfs de selecte klandizie van het restaurant van de ouders van Luna, vaak lui die veel grotere bedragen verschuiven dan dat van de schadevergoeding die Oulematous nabestaanden toekomt en die zich na de moordtocht van Van Themsche voor de televisiecamera’s verdrongen, gaf nu niet thuis. Al zou het voor enkelen onder hen een kleine opgave zijn om deze juridische knoop te ontwarren.

Laatst stond in Brugge een moeder met haar vriend voor het assisenhof terecht wegens de moord op haar zoon Davey. Al had ook de echte vader van Davey zijn ‘weerspannige’ zoon geregeld onder handen genomen.

Eigenlijk werd de licht gehandicapte jongen jarenlang door het beschuldigde koppel gefolterd, tot de dood erop volgde. Lijkschouwers telden 51 verwondingen op het levenloze en uitgemergelde lichaam van Davey.

De naaste omgeving van het koppel wist van de gruwel of koesterde vermoedens. Geen enkele sociale dienst heeft dit drama kunnen voorkomen, laat staan gedetecteerd.

Voor het huis waar Davey werd doodgemarteld hebben nooit veel bloemen gelegen.

blogs.knack.be/vancauwelaert

door Rik Van Cauwelaert