Het overheidsbudget voor 2009 is puur nep. In plaats van bij te sturen, kan premier Herman Van Rompuy er beter voor zorgen dat zijn regering snel een volledig nieuwe én realistische begroting maakt.
‘Zeggen dat de verslechtering van de conjunctuur niet kon worden voorspeld, klopt niet. In de loop van het jaar zijn alle knipperlichten genegeerd.’ Veel scherper en harder kan de ambtelijke kritiek aan het adres van een minister niet zijn. De sneer komt van de studiedienst van Financiën en is bestemd voor vicepremier Didier Reynders (MR). Volgens de studiedienst heeft hij in 2008 de belastinginkomsten stelselmatig overschat en heeft de staat vorig jaar minstens 2,4 miljard euro minder geïnd dan al die tijd in de tabellen van het overheidsbudget werd voorgehouden. Dat budget zal daardoor voor meer dan 4 miljard euro in het rood duiken, en niet voor 3,5 miljard (of 1 procent van het bruto binnenlands product) zoals meteen na de jaarwisseling nog werd gezegd.
Toch blijft Reynders zijn nonchalante zelve. Wie, zoals hij, de handen vol heeft met een politieke guerrilla tegen de PS, wie niet terugdeinst voor uitspraken die de bankencrisis nog aanwakkeren, wie opportunistisch een voorstel lanceert over een schrootpremie dat de automobielsector extra in moeilijkheden brengt, zo iemand maakt weinig woorden vuil aan een funest begrotingsparcours. Zonder verpinken legt Reynders de bal terug in het kamp van zijn eigen diensten: ze hadden maar met betere ramingen moeten afkomen. En voor de rest is het allemaal de schuld van de financiële en economische crisis.
Voor de houding van Reynders bestaat er maar één kwalificatie: schuldig verzuim. Bij de opmaak van de begroting van 2008 in maart vorig jaar en bij begrotingscontroles in juli en oktober kwam hij telkens aandragen met ontvangsten die veel en veel rooskleuriger waren dan wat bleek uit de voorbereidende nota’s van de Schatkist en de diensten van Financiën en Begroting. Reynders werd trouwens geen enkele keer teruggefloten door de toenmalige premier-boekhouder Yves Leterme (CD&V). Evenmin door de andere regeringspartijen. De volkomen illusoire cijfers over de belastinginkomsten van vorig jaar zijn zelfs nog gebruikt als vertrekpunt om een al even absurde ontvangstenstijging tot bijna 100 miljard voor dit jaar te voorspellen.
Die laatste wetenschap, plus de bijsturing intussen van het voor 2009 geraamde resultaat van de sociale zekerheid (van een overschot van 600 miljoen naar een tekort van 1,7 miljard euro!) en de voortschrijdende bankencrisis die een steeds zwaardere hypotheek onder de overheidsschuld legt, resulteren snel in een budgettaire ontsporing. En daarbij wordt de structurele bres veel groter dan dat ene procent van het bbp dat premier Herman Van Rompuy (CD&V) vanaf 2010 denkt weg te werken. Als hij in de komende weken aan een eerste budgetcontrole voor 2009 begint, kan hij beter een wit blad nemen, en van voor af aan een nieuwe, realistische begroting uittekenen. Dat geeft Reynders de tijd om zijn Pinocchioneus in te leveren.
door Patrick Martens
