Publicist Paul Scheffer werd vorig jaar gecensureerd door Die Zeit. In oktober spuide hij in een interview aan het Duitse weekblad kritiek op het vluchtelingenbeleid van bondskanselier Angela Merkel. Zijn woorden haalden nooit het blad.
Wat Scheffer al meermaals in Vlaamse kranten deed, deed hij ook tijdens het gesprek met Die Zeit: waarschuwen voor de gevolgen van het ruimhartige beleid van Angela Merkel. De publicist hekelde de geïmproviseerde manier waarop de Duitse bondskanselier de crisis aanpakte, en vond dat de ethische principes die ze verdedigde – maar niet wil verantwoorden – enkel tot meer polarisatie en uiteindelijk tot een onhoudbare situatie zouden leiden. Europa kan, zo meende Scheffer, een onbegrensde vluchtelingenstroom uiteindelijk niet aan. Die stellingen gingen iets te ver voor de hoofdredactie van Die Zeit. ‘Voor de eerste keer in mijn leven werd er politiek ingegrepen in een interview met mij. Puur op basis van heel milde kritiek op Merkel’, vertelde Scheffer daarover in deVolkskrant.
PAUL SCHEFFER: Ik was gechoqueerd. De voorbije dertig jaar heb ik honderden interviews gegeven in binnen- en buitenland, en zoiets heb ik nooit meegemaakt. Ik had gewoon een gesprek met de redacteur van het blad. Nadat zij het hele interview had afgewerkt, bemoeide de hoofdredactie zich met de tekst. De aanpassingen waren puur politiek gemotiveerd: kritische passages werden ingekort en de journalist moest mij enkele scherpere vragen stellen waarin zij zich ook duidelijk moest distantiëren van mijn standpunt.
Is het zo ongebruikelijk dat er extra vragen worden gesteld?
SCHEFFER: Er worden achteraf soms wel wat vragen ter verduidelijking gesteld, en het afronden van interviews is altijd een beetje geven en nemen. Maar meestal heb je gedoe omdat je je woorden te diplomatisch hebt gekozen. Deze keer was het precies andersom. De journalist had een week later een nieuwe versie gemaakt waarin ik me wel kon vinden. Maar ook daarin werd de helft geschrapt. Ik heb toen gezegd dat het interview in die vorm niet kon worden gepubliceerd.
Zegt dat voorval iets over de Duitse media?
SCHEFFER: Het maakt duidelijk hoe ver Duitsland afstaat van landen als Nederland en Frankrijk. Daar kan wél openlijk over de vluchtelingencrisis gediscussieerd worden. Eigenlijk heeft Duitsland in de maanden na de zomer in een bubbel geleefd: het land stond helemaal los van de rest van Europa. Het was vooral in gesprek met zichzelf. Kritiek op de uitspraken van Merkel was gewoonweg onmogelijk. In die periode wilden ook de Duitse media aan de goede kant staan. Die Zeit is een linksliberaal blad: ik vind het noch links, noch liberaal om je op zo’n manier te identificeren met het regeringsbeleid van een land.
Is dat sinds de aanrandingen in Keulen veranderd?
SCHEFFER: De sfeer is inderdaad omgeslagen: ook in Duitsland klinkt de kritiek steeds luider. Heel wat Duitse journalisten – ook bij Die Zeit, denk ik – zullen toegeven dat ze veel te ver zijn meegegaan in de verdediging van Merkel, en dat ze beter wat meer vrijheid hadden genomen. Maar de geschiedenis van dat land weegt altijd heel zwaar op het debat. Gelukkig is kritiek nu weer mogelijk.
Peter Casteels
‘Kritiek op Merkel is nu weer mogelijk, maar de geschiedenis van Duitsland weegt nog altijd zwaar op het debat.’
