Het stof rond de verkoop van Fortis Bank aan het Franse BNP Paribas is gaan liggen. Wat zichtbaar wordt, roept steeds meer vragen op.
Als je de onderhandelaars van de recente overeenkomst tussen de overheid en BNP Paribas over Fortis Bank moet geloven, hebben alle partijen erbij gewonnen in vergelijking met het vorige akkoord. Het beursgenoteerde Fortis Holding wordt een verzekeraar met meer cash, BNP Paribas kreeg meer garanties, en de Belgische overheid en dus de belastingbetaler is ook beter af. Driewerf hoera!
Je hoeft geen Nobelprijswinnaar voor de Economie te zijn om te beseffen dat als een taart (Fortis Bank) over drie partijen (BNP Paribas, Fortis Holding en de Belgische overheid) moet worden verdeeld, ze niet alle drie naar huis kunnen gaan met een groter stuk taart dan eerst was overeengekomen. Dat kan alleen als de taart groter werd, maar het tegendeel is het geval: de financieel-economische crisis nam toe, de taart is dus kleiner geworden. En een kleinere taart zo verdelen dat alle drie de partijen toch met een groter stuk naar huis gaan, kan helemaal niet.
Koen Schoors, econoom aan de Universiteit Gent, analyseerde haarfijn hoe de overeenkomst in elkaar zit (zie http://tinyurl.com/fortisplan). Zijn conclusie: ‘Het is duidelijk dat de overheid het koste wat het kost van Fortis Bank af wou, zelfs als ze daar bij iedere heronderhandeling meer voor moest betalen.’ Het is met andere woorden de belastingbetaler die met de nieuwe overeenkomst dieper in zijn portemonnee zal mogen tasten. Terwijl de andere partijen een groter stuk overhouden van een kleinere taart, mag de belastingbetaler nog harder op zijn kin kloppen.
Ondertussen lijkt niemand nog een probleem te maken van de manier waarop BNP Paribas de overname van Fortis Bank betaalt: net als bij de vorige overeenkomst gebeurt dit met aandelen BNP Paribas. In de vorige overeenkomst werd de waarde van een aandeel BNP Paribas op 68 euro bepaald. Een college van experts heeft zich daar op verzoek van een rechtbank over gebogen. De conclusie was dat de overheid te veel betaalde voor een aandeel BNP Paribas, een discount van 15 procent was gerechtvaardigd.
Denkt u dat daarvan bij de nieuwe overeenkomst iets gerealiseerd werd? Niets van: de overheid wordt nog steeds betaald in BNP Paribasaandelen die op 68 euro gewaardeerd worden. En dat terwijl ze op de beurs nu nog 25 euro waard zijn. De overheid mag alvast met een minwaarde van 5 miljard rekening houden. Daar wordt door de betrokken onderhandelaars vandaag vrolijk rond gefietst, maar vroeg of laat zullen ze toch verantwoording moeten afleggen waarom ze, tegen beter weten in, te veel betaalden voor een aandeel BNP Paribas.
Er zijn nog andere redenen waarom een overheid de overeenkomst met BNP Paribas toch als goed voor het algemeen belang zou kunnen bestempelen. Behoud van werkgelegenheid, bijvoorbeeld, gegarandeerde minimale kredietverlening aan bedrijven of de verhuizing van belangrijke beslissingscentra naar België. Driemaal helaas. Fortis zal vanuit Parijs bestuurd worden, dat werd duidelijk met de onmiddellijke benoeming van de Fransman Jean-Laurent Bonnafé tot voorzitter van het directiecomité, die voor het leiden van Fortis Bank anderhalve dag per week zou uittrekken. Dat voorspelt niet veel goeds voor de werkgelegenheid bij Fortis Bank in Brussel en voor het verstrekken van kredieten aan onze bedrijven.
De redding van Fortis Bank aan BNP Paribas is een georganiseerde roof op klaarlichte dag, met actieve medewerking van de Belgische regering.
door Ewald Pironet
