De machtsoverdracht in Irak behoeft geen vuurwerk.

Onverwacht en bijna in het geniep droeg de Amerikaanse bestuurder Paul Bremer maandag de macht in Irak over aan premier Iyad Allawi. Dat was, twee dagen vroeger dan voorzien, geen groots en feestelijk moment, maar een late poging om de explosie van geweld te stoppen, die sinds vorige week door het land raast. Bij de aanslagen naar aanleiding van de machtsoverdracht kwamen ondertussen al honderden mensen om het leven.

De nieuwe eerste minister is onder zijn landgenoten niet bijzonder populair. Een groot deel van zijn leven smeedde hij vanuit het buitenland met de hulp van de Amerikanen en de Britten complotten tegen het regime in Bagdad. Het is geen geheim dat hij nu rekent op wat overblijft van de Baathpartij, om zijn macht te vestigen. Iyad Allawi beschikt op dit moment nauwelijks over reële zeggenschap. Toch is hij de enige troef waarover het land beschikt, voor de organisatie van verkiezingen en de installatie van een rechtsstaat. Hij kreeg daarvoor een mandaat van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en hij wordt, officieel, ook door de buurlanden gesteund.

Om ook de bredere lagen van de Iraakse bevolking achter zijn voorlopige regering te scharen, wil Allawi een soort nationale conferentie bijeenroepen, waarin zoveel mogelijk groepen vertegenwoordigd zijn. Die conferentie moet hem van advies dienen, in afwachting van de verkiezingen die in januari 2005 zouden worden georganiseerd. Jammer genoeg hebben verschillende belangrijke groepen al voor de invitatie bedankt.

Maandag werd duidelijk dat Allawi ook van de NAVO weinig meer dan verbale steun mag verwachten. Het bondgenootschap zal enkele instructeurs sturen om te helpen bij de opleiding van het jonge, Iraakse leger. Dat is weinig meer dan een symbolische geste. Die houding mag niet verbazen. Om te beginnen, zijn de lidstaten het nog lang niet eens over de rol van de NAVO in de veranderde wereld. Verder hebben natuurlijk al verschillende lidstaten van het bondgenootschap troepen in Irak.

Maar ook: de wonden die enkele Europese landen en de Verenigde Staten elkaar vorig jaar toebrachten, zijn niet geheeld. Er zijn er nog altijd die denken dat de Amerikanen met de invasie van Irak zijn begonnen, en dat ze nu maar moeten zien hoe ze zich uit dat wespennest redden. Irak is het slagveld van een oorlog die op de verkeerde plek wordt uitgevochten. Onder valse voorwendsels bovendien.

Hubert van Humbeeck

Irak is het slagveld van een oorlog die op de verkeerde plek wordt uitgevochten.