De coronacrisis heeft de mentale gezondheid zwaar op de proef gesteld. In vergelijking met 4 jaar geleden meldt het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering bijna 40% meer gevallen van depressie en burn-out. Meer dan 100.000 mensen zitten thuis en kunnen niet meer. In andere Europese landen, onder andere in Groot-Brittannië, noteert men een significante toename van het gebruik van antidepressiva. Het vermoeden is groot dat dat bij ons ook het geval is. In 2019, net voor het uitbreken van de pandemie, slikten alle Belgen samen 330 miljoen dosissen antidepressiva, wat al een verdrievoudiging is tegenover 20 jaar eerder (1997). Nu gaan er ongetwijfeld nog meer over de toonbanken.
Antidepressiva worden vlot voorgeschreven, maar helaas veel moeilijker stopgezet.
Antidepressiva kunnen nuttig zijn bij depressie in combinatie met psychotherapie, dat staat buiten kuif. Ze worden dan ook vrij vlot voorgeschreven, maar helaas veel moeilijker stopgezet. Wat veel gebruikers niet weten is dat het niet makkelijk is om te stoppen met antidepressiva. Als dat te snel gebeurt, krijg je onttrekkingsverschijnselen die sterk gelijken op depressieve symptomen: slaapstoornissen, sombere stemming, verminderde eetlust, angst, milde cognitieve problemen (zoals concentratiestoornissen), duizeligheid, misselijkheid, beven en seksuele functiestoornissen. Die verschijnselen overlappen duidelijk met symptomen van een depressie, en dat wekt de indruk dat de ziekte heropflakkert, waardoor de antidepressieve behandeling toch maar wordt hervat. Het is een van de redenen waarom veel mensen jarenlang antidepressiva blijven slikken, tegen beter weten in. 1 op de 3 gebruikers neemt ze zelfs langer dan een jaar.
Onttrekkingsverschijnselen worden voorkomen door de behandeling traag af te bouwen. Helaas schijnt niemand goed te weten hoe traag dat moet gaan. De meeste artsen hanteren afbouwschema’s waarbij de dosis over 2 tot 4 weken verminderd wordt tot volledig stoppen. Richtlijnen erover zijn vooral gebaseerd op expert-opinie. Een zopas gepubliceerde overzichtsstudie onder leiding van onderzoekers van de Universiteit Gent (Ellen Van Leeuwen) bracht een belangrijk pijnpunt aan het licht: er bestaat geen degelijk onderzoek over het veilig afbouwen van antidepressiva zonder geconfronteerd te worden met onttrekkingsverschijnselen. De vraag rijst hoe men de vele duizenden die in deze crisis te kampen kregen met een depressie en antidepressiva startten, er straks weer vanaf gaat helpen.
Reageer op marleen.finoulst@bodytalk.be #mfinoulst
