Net voor Nieuwjaar maakte de regering-Michel nachtwerk bij Belgische internetwinkels mogelijk. Ze kunnen eindelijk concurreren met Zalando, Amazon en Bol.com.
Amazon, de bekendste internetwinkel ter wereld, had in november opmerkelijk nieuws: de onlinegigant opende een eerste, echte boekhandel in zijn thuisstad Seattle. Het is wat wrang dat Amazon een bakstenen vestiging opent terwijl er de voorbije jaren alleen al in de VS duizenden verdwenen. De winkel kwam er alvast niet omdat we onze bekomst hebben van e-commerce: we kopen elk jaar meer en meer online. In 2015 werd meer dan 8 miljard euro online uitgegeven aan producten en diensten, goed voor ongeveer 14 procent van de totale markt.
Erger dan Uplace
De oprichting van het winkelcomplex Uplace doet velen vrezen dat de omliggende stadskernen zullen leeglopen en verkommeren. De impact van onlineshoppen is nóg groter. In Nederland werden er sinds 2012 door de komst van de onlinekleding- en schoenenwinkel Zalando meer dan vijfhonderd schoenenwinkels gesloten. In Duitsland heeft Amazon de traditionele boekenverkoop stevig door elkaar geschud. De lage prijzen die het internationale concern kan aanrekenen, deden veel winkels failliet gaan. En nu de gigant de markt domineert, maakt hij zich op om de prijzen weer te verhogen.
Toch maakt Pieter Vandenberghe van de sectorfederatie voor handel en diensten Comeos zich weinig zorgen over zulke internationale reuzen. ‘Die bedrijven zorgen er vooral voor dat Belgische winkels versneld werk maken van een internetpoot. Ik vraag me trouwens af hoe duurzaam die modellen zijn. Amazon maakt amper winst en bij Zalando worden 70 procent van de aankopen teruggestuurd. Er zijn vandaag weliswaar minder winkels dan vroeger, maar het is echt niet te zeggen of dat aan onlineshoppen ligt.’
Voorlopig zijn er weinig grote Belgische internetwinkels, en lang niet alle bakstenen winkels hebben een digitaal aanbod. Als Vlamingen niet aan Zalando of Amazon denken wanneer hen naar een naam van een internetwinkel wordt gevraagd, is het vermoedelijk aan Bol.com. De Nederlandse supermarkt, die net als Amazon begon met boeken en cd’s maar nu ongeveer alles aanbiedt, heeft een aanzienlijk deel van de Vlaamse markt in handen. In totaal werd in 2014 liefst 42 procent van het geld dat online werd besteed, in buitenlandse winkels uitgegeven. Dat is 9 procentpunt meer dan in 2013, en Vandenberghe schat dat het in 2015 nog harder ging.
Belgische alternatieven
Dat zou binnenkort moeten veranderen. Eind december bereikten de sociale partners en de regering-Michel een akkoord over nachtarbeid voor internetwinkels. Dat was tot voor kort onmogelijk, en maakte het voor Belgische bedrijven lastig om de concurrentie aan te gaan met buitenlandse bedrijven. Maar komt de maatregel niet te laat? Kan een Belgische nieuwkomer marktaandeel afnemen van internationale giganten? Vandenberghe gelooft dat er nog genoeg kansen zijn voor Belgische spelers: ‘Uit een enquête van ons blijkt dat mensen het liefst aankopen doen in internetwinkels die ook in het straatbeeld te zien zijn. Er is zeker vraag naar Belgische alternatieven.’
Ondertussen koopt 64 procent van de Belgen online. De angst voor fraude en om producten te kopen die je niet echt hebt gezien lijkt overwonnen. Toch verloopt de digitale handel niet altijd even vlot. Volgens het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek hadden vier op de tien Nederlanders vorig jaar problemen met digitale aankopen. Het gaat dan om een verkeerde of latere levering dan afgesproken was. Daar komt bij dat niet iedereen weet welke rechten hij heeft als consument. De Europese Commissie, die de consumentenrechten wil beschermen en zo de internethandel tussen EU-lidstaten hoopt te bevorderen, hield er vorig jaar een enquête over. Amper 32 procent van de deelnemende Europeanen weet dat ze producten die ze niet hebben besteld maar toch toegestuurd kregen niet hoeven te betalen. Bijna de helft weet niet dat hij producten die hij wel heeft besteld maar toch niet wil, mag terugsturen. Bijna 60 procent weet niets over de wettelijke garantietermijnen. Goed om te weten in tijden van koopjesgekte.
DOOR PETER CASTEELS, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
De helft van de Belgen weet niet dat ze producten die ze hebben besteld maar toch niet willen gewoon mogen terugsturen.
