Wat terroristen, aardbevingen en mylonieten met elkaar gemeen hebben.
Een Las Vegas in het Midden-Oosten. Dat is de droom van de Israëlische president Shimon Perez en de miljardair Yitzhak Tsuva. Tientallen hotels, artificiële meren, drie industriële zones en een safaripark in Afrikaanse stijl zouden de kanaalzone tussen de Rode en de Dode Zee aantrekkelijk moeten maken. Als het aan de haalbaarheidsstudie ligt, mogen beide heren hun droom opbergen, want dan wordt het geen kanaal maar een tunnel.
‘Met één aardbeving kan de grond er met één meter verschuiven’, zegt Jacques Schittekat, ingenieur-geoloog van het Belgische Technum-Tractebel Engineering, dat de haalbaarheid van het project bestudeert. ‘Aardbevingen zijn de voornaamste reden waarom een kanaal of een pijpleiding moeilijk haalbaar is. Ze zijn in het gebied niet uitzonderlijk, omdat er een belangrijke breuklijn langsheen de Jordaanvallei loopt, in het verlengde ligt van de bekende Riftbreuk in Afrika. In een tiental miljoen jaren is de plaat ten oosten van de Jordaanvallei met ruim 100 kilometer naar het noorden verschoven. Op de geologische tijdschaal is dat enorm snel. Pijpleidingen en kanalen zijn niet bestand tegen zulke aardbevingen.’
Een tunnel wel?
jacques schittekat: Ja, want ondergrondse werken zijn minder onderhevig aan de vernietigende kracht van een aardbeving. Aardbevingsgolven aan de oppervlakte zijn namelijk het schadelijkst.
Wat nog voor ondertunneling pleit, is de aanwezigheid van enkele wadi’s. Dat zijn droge rivieren waar enkel bij hevige regen water door stroomt – maar dan met zo’n kracht dat het water enorme rotsblokken kan transporteren. Dat betekent dat kanalen en pijpleidingen heel goed beschermd moeten worden, wat weer zeer veel kost.
In tegenstelling tot een pijpleiding of een kanaal is een tunnel ook niet zichtbaar. Dat is zeer belangrijk. Pijpleidingen of kanalen gevuld met water zijn namelijk een doelwit voor terroristen.
Een tunnel boren is niet bepaald de gemakkelijkste oplossing.
schittekat: Nee. Het eerste deel van de tunnel gaat door heel hard gesteente. Met de bestaande technieken is dat geen probleem, behalve bij het doorkruisen van zogenaamde mylonieten. Een myloniet ontstaat waar twee blokken van het harde gesteente zo hard tegen elkaar drukken dat het poeder wordt. Als je niet weet waar een myloniet zich be-vindt, en de tunnelboring laat zich erdoor verrassen, dan krijg je problemen: de tunnelboorder gaat dan plots sneller vooruit, wat tot grote defecten kan leiden. De bouw in de Gotthardtunnel in Zwitserland heeft daardoor anderhalf jaar vertraging opgelopen. Dat heeft ook een kostprijs. We hebben een aantal mylonieten kunnen opsporen, zodat we daarop voorbereid zijn. Maar we kunnen ze onmogelijk allemaal vinden.
Wat als de tunnel begint te lekken?
schittekat: Dat is een van de grote risico’s. Vooral Is-raël is daarvoor op zijn hoede. Als een tunnel met zeewater begint te lekken, zal het grondwater verzouten. Het irrigatiewater is dan ongeschikt om fruit en groenten te kweken, een enorme inkomstenbron voor Israël. De tunnel zal dus waterdicht gemaakt moeten worden, en dat is niet gemakkelijk omdat een tunnel snel lekt. Maar het moet, want een tunnel blijft alles bij elkaar de meest haalbare optie.
