Belgische bedrijven worden steeds vaker opgelicht door fraudeurs die zich als ceo’s voordoen. ‘Eén slachtoffer werd onlangs voor 800.000 euro opgelicht.’
Je opent ’s morgens de post in je bedrijf en vindt een factuur van tienduizenden euro’s die je onlangs al betaald hebt. Je neemt de betalingsopdracht erbij en stapt naar de ceo, maar die zegt dat hij je nooit heeft gevraagd om geld op een buitenlandse rekening te storten. Wat blijkt? Je bedrijf is op een slinkse manier opgelicht. Ceo-fraude heet dat, in het jargon. ‘Een ernstig maar onderkend misdrijf’, zegt Peter Depuydt, projectmanager van Apate. Dat gespecialiseerde team is in oktober 2015 opgericht in de schoot van Europol om ceo-fraude te bestrijden.
Volgens Depuydt krijgt Europol steeds meer meldingen van ceo-fraude binnen, uit heel Europa. ‘In november 2015 ging het om 66 zaken, in december om 133. Ook Belgische bedrijven worden het slachtoffer van die financiële fraude. Sinds 2010 gaat het om honderd Belgische gevallen, met een jaarlijks verlies van 2,3 miljoen euro.’
Volgens de Belgische Federal Computer Crime Unit verloopt ceo-fraude heel gericht. Diensthoofd Walter Coenraets: ‘Het begint bij het raadplegen van de jaarrekening van een bedrijf. Daders gaan na wie er in de raad van bestuur zit. Vervolgens doen ze op sociale media opzoekingswerk. LinkedIn is in dat opzicht een dankbare bron, maar ook sommige details op Facebook kunnen nuttig zijn. Met de informatie over bestuurders voorhanden bellen de daders naar bijvoorbeeld de directiesecretaresse of iemand van de boekhouding, en vragen ze om geld over te schrijven. Om hun verhaal te staven, verwerken ze in het gesprek persoonlijke elementen die ze op de sociale media hebben gelezen.’
Recent nog werd een Belgisch slachtoffer voor een flinke som opgelicht. ‘Een fraudeur die zich uitgaf voor de leidinggevende van een bedrijf vroeg een Belgische klant om een factuur van 800.000 euro te betalen op een Poolse bankrekening’, zegt Depuydt. ‘De handtekening van de directeur was daarbij vervalst. Pas toen de échte factuur aankwam bij de klant, viel zijn frank.’ Volgens Depuydt worden zowel grote vennootschappen als kmo’s getroffen, en dat in zowat alle economische sectoren.
Op 19 en 20 januari komen speurders van alle 28 EU-lidstaten voor het eerst samen bij Europol in Den Haag om ceo-fraude te bespreken. Ook Canada, de VS, Noorwegen, Colombia en Zwitserland zullen deelnemen aan het overleg. Depuydt: ‘Het gaat om een wereldwijd fenomeen, met een geschat verlies van liefst 1,7 miljard euro per jaar. De eerste gevallen dateren van 2010. In de meeste zaken die we tot nu toe onderzocht hebben, werden vennootschappen uit Frankrijk, België en Luxemburg opgelicht door een Frans-Israëlisch netwerk. Geld werd overgeschreven naar bankrekeningen in landen als Polen, Hongarije, Georgië en Moldavië. Vandaar ging het naar China en Hongkong, om uiteindelijk in Israël te worden geïnvesteerd in vastgoed. Ook de telefoons of IP-adressen waarmee de ceo-fraude wordt gepleegd, bevinden zich vaak in Israël.’
Om de daders, die doorgaans een verleden in btw-carrouselfraude hebben, op te sporen, is internationale politiesamenwerking cruciaal. Depuydt: ‘Met China verliep de samenwerking soms moeilijk. Verschillende rechtshulpverzoeken bleven zelfs na twee jaar onbeantwoord. Maar daarin komt stilaan verandering. Ook China begint in te zien dat er echt wel een probleem is.’
Kristof Clerix
‘Valse ceo’s maken gretig gebruik van privégegevens die ze hebben verzameld op sociale media.’
