Kanonnen om vogels te verjagen, hebben weinig of geen effect.

Je zult maar in een van de weinige rustige gebieden van Vlaanderen gaan wonen, in de zuivere natuur, om plots tot de vaststelling te komen dat je rust regelmatig verstoord wordt door vogelafschrikkanonnen. Boeren plaatsen in hun velden kanonnetjes die regelmatig een luide knal geven, in de hoop dat ganzen, duiven en andere vogels hun velden dan zullen vermijden.

Die praktijk zorgt blijkbaar voor veel klachten. Politiediensten krijgen er vaak telefoontjes over, en ook in het Vlaams Parlement werden er de laatste jaren geregeld vragen over gesteld – in november was er zelfs een heus debat over de kwestie. Want er is geen enkele wetgeving die het gebruik van de kanonnen reglementeert. De gemeentelijke diensten leveren vaak vergunningen af zonder richtlijnen in acht te nemen of zonder rekening te houden met mogelijke hinder voor omwonenden.

De resolutie ‘betreffende de aanpak van landbouwschade door vogels’ die het Vlaams Parlement op 12 november 2008 goedkeurde, blinkt uit door vaagheid. Kennelijk wíl men geen sluitende oplossing. Met de Boerenbond gelieerde politieke backbenchers spuiden wat ecologische prietpraat om toch maar geen krachtige maatregel te moeten nemen. Klagende omwonenden werden als ‘intolerant’ of ‘gedreven door burenruzies’ weggezet. Er werd uiteindelijk afgesproken ‘een rondzendbrief naar de gemeenten te sturen om een politiereglement goed te keuren, waarin duidelijke regels voor het gebruik van vogelschrikkanonnen worden vastgelegd, zodat iedere buitenmatige hinder wordt vermeden’.

Een voorstel van twee volksvertegenwoordigers van Groen! om het gebruik van de kanonnen gewoon te verbieden, haalde het niet.

Zo’n verbod lijkt nochtans de enige verstandige aanpak. Want de lawaaierige kanonnen werken veel meer op de zenuwen (en de gezondheid) van omwonenden dan op die van de beestjes die ze horen af te schrikken. In een discussie over de zaak was wel gesteld dat van alle afschrikmiddelen kanonnen het beste effect hebben, maar er werd nergens gerefereerd aan een studie die dat zou hebben aangetoond. In de resolutie werd trouwens ook opgeroepen om meer wetenschappelijk onderzoek te doen – altijd een handige manier om een beslissing op de lange baan te schuiven.

De realiteit is zonneklaar: vogels laten zich niet zomaar afschrikken door lawaai. Ze hebben snel door dat kanonnen en ander geknal geen gevaar betekenen, zeker als die kanonnen met grote regelmaat schieten. Internationale studies hebben lang geleden al aangetoond dat vogels zelfs aangetrokken kunnen worden door kanonnen, omdat ze die associëren met veel eten. Het blijft opvallend hoe weinig inlevingsvermogen de meeste mensen (en zeker vele boeren en met boeren gelinkte politici) hebben in het gedrag van dieren.

Het is een utopie te veronderstellen dat akkers volledig van alle vormen van mee-eters kunnen worden gevrijwaard. Wij zijn onderdeel van de natuur, en anderen zullen hun deel nemen van wat wij planten. Als politici vinden dat dat niet kan, moeten zij boeren laten vergoeden voor eventueel geleden schade. Al de rest is gemorrel in de marge.