Als ervaringsdeskundige is Patrick Vandooren actief in De Zuidpoort, een vereniging waar armen het woord nemen in Gent.

De Zuidpoort is een ontmoetingshuis voor mensen die in de armoede zitten. Een dertigtal mensen komt er drie keer per week samen, om een potje koffie te drinken en wat te keuvelen. Toch is De Zuidpoort niet alleen een praatbarak.

Er zijn drie werkgroepen rond drie verschillende thema’s: energie, cultuur en onderwijs. Patrick Vandooren engageert zich in twee daarvan, onbezoldigd. Als ervaringsdeskundige in de armoede gaat hij spreken in scholen, in Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s), bij al wie hem dat vraagt. De opleiding voor onderwijzers aan de Arteveldehogeschool in Gent, bijvoorbeeld. Hij leert de toekomstige leerkrachten hoe ze armoede kunnen opsporen, hoe ze er rekening mee kunnen houden.

‘De kern van mijn boodschap is simpel’, zegt Patrick. ‘Laat een mens een mens zijn. Beoordeel hem niet op zijn uiterlijk. Luister naar ons, maar denk niet in onze plaats.’

Met de werkgroep cultuur organiseert hij uitstappen en geeft uitleg over hoe je daarvoor als kansarme subsidies kunt ontvangen. De werkgroep energie lobbyt bij de overheid, via het Vlaams Netwerk van Verenigingen waar Armen het Woord Nemen, om gas en elektriciteit betaalbaar te houden.

Bij De Zuidpoort werkt één vrouw voltijds: Sabine. Er zijn ook vijf vrijwilligers, mensen die niet in de kansarmoede zitten en zich belangeloos inzetten, door Patrick ‘medestanders’ genoemd.

‘Bij hen kunnen we met onze problemen terecht. Dat is goed, want uit de miserie raak je niet door met iemand te spreken die in hetzelfde bedje ziek is. Een buitenstaander kan beter iets beoordelen dan iemand die zelf in de problemen zit.’

De activiteiten van de werkgroep onderwijs werpen volgens Patrick hun vruchten af. Er is een charter opgesteld voor een goede communicatie met ouders: een kleine kalender met concrete tips over hoe je als school rekening kunt houden met kansarmen. Het schoolreglement voor alle ouders begrijpelijk maken, bijvoorbeeld. En juiste en begrijpelijke informatie geven over de schoolkosten.

‘Minister Vandenbroucke (SP.A) van Onderwijs heeft ervoor gezorgd dat de kinderen in de lagere school hun meetlatten en perforator niet meer zelf hoeven te kopen. Hij heeft ook zijn beleidsnota doorgestuurd en onze mening gevraagd’, zegt de ervaringsdeskundige. ‘De schepen van Onderwijs in Gent, Ruddy Coddens (SP.A), is zijn beleidsnota hier zelfs in eigen persoon komen voorstellen. Wij hebben het gevoel dat men van onze ervaring probeert te leren.’

Als tiener werkte Patrick ’s weekends in de horeca, eerst mee afwassen en poetsen, later als hulpje van de chef. Hij wilde graag kok worden, maar mocht niet van zijn ouders. Een opleiding houtbewerking zou het zijn. En niks anders.

‘Ik ben getrouwd op mijn eenentwintigste. Te vroeg, zonder spaarboekje, zonder dat ik wist hoe met geld om te gaan. Toen ik mijn job als meubelmaker kwijtspeelde, is de shit begonnen. Ik kon mijn lening niet meer afbetalen, ben bij het OCMW verzeild geraakt en sukkelde van het ene probleem in het andere. Als jonge twintiger heb ik acht maanden in de gevangenis gezeten voor inbraken die ik had gepleegd, om eten te hebben voor mijn kinderen en mezelf.’

Acht jaar geleden nam Patrick opnieuw het heft in handen. In de Kringloopwinkel werkte hij een jaar als vrijwilliger, daarna in loondienst.

Zijn schulden bedroegen 25.000 euro. Afbetalen lukte niet met de hulp van het OCMW, dus vroeg Patrick een collectieve schuldbemiddeling aan. Die heeft vier jaar geduurd, en anderhalf jaar geleden was het bedrag volledig aangezuiverd.

Patrick is nu 39, gescheiden, en krijgt als invalide met twee kinderen een uitkering van 1050 euro per maand, plus kinderbijslag. Met zijn dochter heeft hij geen contact meer, maar zijn twee tienerzonen wonen na een leven in een home sinds begin september bij hem thuis.

Dat hij op een bepaald moment een ‘kortsluiting’ kreeg in zijn hoofd, verhindert Patrick niet om een spreekbuis te zijn van De Zuidpoort. Hij zit ook in de stuurgroep en de reflectiegroep van de integrale jeugdzorg. Als stem van de ouders, om de preventie en jeugdhulpverlening op punt te stellen.

Op dinsdag en zaterdag biedt De Zuidpoort een warme maaltijd aan voor twee euro. ‘We maken die zelf. Iedereen die er op dat moment is, helpt groenten snijden. En ik? Ik sta achter het fornuis.’