Op papier worden consumenten goed beschermd tegen winkels en banken die hen een krediet willen aansmeren, zegt Mohamed El Omari van het Vlaams Centrum Schuldenlast. ‘Maar zeker in de reclamewereld worden de kantjes er soms afgelopen.’
Zou een kruispuntbank met daarin alle leningen per persoon of gezin overconsumptie kunnen voorkomen? (Daniël Pollet, Koekelare)
MOHAMED EL OMARI: Zo’n databank bestaat al: de CKP, de Centrale voor kredieten aan particulieren van de Nationale Bank. Iedereen die een krediet aangaat, komt daarin terecht. Kredietgevers zijn verplicht om hem te raadplegen. Als er een achterstand is van meer dan 1000 euro, is het verboden om een nieuw krediet te verlenen. Bij een kleinere achterstand mag het wel, maar dan moet het goed gemotiveerd worden. Een kredietgever moet ook de solvabiliteit van klanten onderzoeken en advies op maat geven. Wanneer hij aanvoelt dat iemand de lening niet zal kunnen terugbetalen, is hij wettelijk verplicht te weigeren. Helaas blijkt uit klachten en undercover reportages dat zulke onderzoeken in de praktijk vaak te snel gebeuren, zeker in warenhuizen en elektrozaken.
Zou u het zinvol vinden om in het middelbaar onderwijs les te geven over huishoudelijke administratie en budgettering? (Britt Heerman, Aalst)
EL OMARI: Sinds 2010 staat ‘omgaan met geld’ in de vakoverschrijdende eindtermen. Leerlingen moeten hun eigen budget en persoonlijke administratie leren beheren. Helaas is dat vrij vaag en wordt ook niet duidelijk wie voor wat verantwoordelijk is. Gemotiveerde directies en leerkrachten kloppen bij ons aan voor lesmateriaal, maar op veel scholen gebeurt er te weinig. Voor ons mag het vak dus afdwingbaar zijn en het liefst ook in de vakgebonden eindtermen staan.
Vaak hoor je aan het eind van een radioreclame het standaardzinnetje ‘geld lenen kost ook geld’. Is het niet efficiënter om alle reclame te verbieden? (Bram Lentacker, Gent)
EL OMARI: Een algemeen reclameverbod lijkt me nogal verregaand. Maar je kunt je wel vragen stellen bij het effect van zo’n vluchtig zinnetje. Gelukkig is dit maar een van de vele maatregelen. Wie reclame maakt voor een krediet mag niet benadrukken dat je gemakkelijk een lening kunt krijgen, en er mogen geen cadeautjes worden beloofd. Op papier worden consumenten goed beschermd, maar zeker in de reclamewereld worden de kantjes er soms afgelopen. We moeten dus waakzaam zijn.
Volgens het wetboek is het loonbeslag voor iemand die schulden heeft aan bepaalde grenzen gehouden. Dus hoor je mensen soms zeggen: ‘Je blijft beter werkloos, zodat je onder die grens blijft.’ (Hilde Ceulebrouck, Haaltert)
EL OMARI: Uit ervaring weet ik dat de meeste mensen hun uiterste best doen om uit de schulden te raken. Er is wel een kleine minderheid die schuldeisers liever ontloopt. Dat lijkt me toch geen duurzame situatie. Bij lonen of uitkeringen onder de 1069 euro kan er inderdaad geen loonbeslag worden gelegd, maar dat is enkel het geval bij mensen die onder de armoedegrens leven. Bovendien kun je dan wel een deurwaarder over de vloer krijgen en loop je het risico op vervolging door je schuldeisers. Wacht dus niet tot je schuldenberg escaleert en doe er iets aan. Er zijn heel wat mogelijkheden: afbetalingsplannen bijvoorbeeld, of in ernstige gevallen een collectieve schuldenregeling.
Vraag van de week
Een verkoper wordt beloond voor elke extra verkoop, of de betaling er nu komt of niet. Zou het niet ethischer zijn als een verkoper pas beloond wordt op het moment dat het aangekochte goed volledig betaald is? (Lut Mertens, Oud-Turnhout)
EL OMARI: Zo’n maatregel klinkt goed, maar lijkt me moeilijk in de praktijk te brengen. Wat doe je dan met tussenverkopers in de telecomsector, die betaald worden per verkocht abonnement? Misschien betalen klanten de eerste keer wel, maar nadien niet meer. Gelukkig is er een strenge informatieplicht voor verkopers: zo moeten ze duidelijk de totaalprijs van een product meegeven, inclusief belastingen en andere verborgen kosten. Misleiding of bedrog is sowieso verboden, net als agressieve verkooppraktijken. Wie daarvan het slachtoffer is, moet klacht indienen bij de economische inspectie. Consumenten moeten ook weerbaarder worden gemaakt: laat je niet vangen door verkooptrucs zoals gratis-verhalen of cadeautjes.
Hoe kunt u het klimaat redden? Stel uw vraag aan klimaatambassadeur SERGE DE GHELDERE.
Mail uw vragen naar mijnvraag@knack.be en maak kans op twee filmtickets.
Stefanie Van den Broeck
