Weinig mensen zijn zo vaak veroordeeld als Wim Criel. Indien de rechtbanken in dit land de tarieven uit hun eigen wetboeken strikt zouden toepassen, dan leefde Wim tot diep in de 22ste eeuw op droog brood en Vichy. Criel is directeur bij Roularta en in die functie, tegen wil en dank, verantwoordelijke uitgever van onze bladen. De minst aantrekkelijke functie in de hele perswereld, na chef-boeken. Voor alles wat misliep in Knack, en dat was niet gering, ontving Wim jarenlang dagvaarding na dagvaarding. Als volstrekt onschuldige burgers al niet werden geteisterd door grove beledigingen of op niets gesteunde verdachtmakingen, dan werden ze wel gecompromitteerd met een listig getrukeerde foto. Ook totaal verkeerde berichten, uit hun context gerukte feiten, en bewust vervormde citaten, zorgden ervoor dat Wim met de regelmaat van een klok voor het tribunaal stond. Waar hij zich er meestal uitkletste met een rechtskundig twijfelachtig, maar retorisch sterk onderbouwd pleidooi.
Na een tijdje besloot Criel de oproepingen niet langer af te wachten. Elke woensdagochtend begaf hij zich uit eigen beweging naar het gerechtsgebouw. De griffier had hem daar een kastje gegeven, in de afdeling ?Corpus delicti?. Daarin lag telkens een keurige lijst met de overtredingen waarvoor hij die week aansprakelijk werd gesteld, en met het daaraan verbonden strafvoorstel. Wim wist er altijd links en rechts wat af te pitsen, handig gebruik makend van de koopmanskunst die zo eigen is aan onze uitgeverij. Tot de rechter op een dag meldde dat het strafblad vol was, en dat hij bij de volgende inbreuk zou overgaan tot onmiddellijke arrestatie.
Niemand houdt meer van de Franse keuken dan Wim. Hij zal nooit neen zeggen tegen een escalope de foie de canard au melon et au sabayon de champagne. Hij verkoopt zijn ziel voor een filet de sole farci aux langoustines et à la crème d’avocat. Graag overspoeld door een doorlegen Bourgogne-wijntje van naam en faam. Maar tegen zure melk en beschimmelde korsten zegt hij categoriek nee. Een verblijf in de cel was dus wel het laatste dat hij wou toevoegen aan zijn cv.
De raad van bestuur van Roularta, in conclaaf bijeen, had begrip voor het standpunt van zijn directeur. Twee dagen later mocht de hele ploeg van Knack en bloc op zoek naar nieuw emplooi. Allemaal tegelijk ontslagen, wegens onkunde, oneerlijkheid en zwendelarij. Waarna er niemand meer over was op de redactie. Wim Criel zag zich verplicht gedurende enkele maanden zelf Knack vol te schrijven. In die periode maakte ons blad de grote sprong voorwaarts. Meer abonnementen, meer losse verkoop, meer advertenties en, zowel intellectueel als gelukkig ook financieel, meer krediet. Voor het eerst in zijn bestaan sloot Knack het jaar af met een batig saldo. Vooral de vondst om aan debetkant de post ?redactionele representatiekosten? te schrappen, was knap.
Omdat dat alles een beetje zwaar werd voor één man, werd Frans Verleyen aangetrokken als directeur van de redactie, die er dus niet meer was. Verleyen nam enkele uitstekende krachten in dienst, tevens enkele minder uitstekende krachten, en sindsdien worden de schimpscheuten waarvan dit magazine nog altijd vergeven is vooral in de rubrieken Wetstraat, Boeken en Wetenschappen in zodanig kromme zinnen gewrongen dat er juridisch geen speld meer tegen in te brengen is. Het enige proces dat sindsdien tegen ons is ingespannen was de zaak Lippens versus De Moor, en die hebben wij con brio gewonnen. Dank zij een handigheidje van meester Martens, en een ruilpubliciteit ten voordele van de Vriendenkring der Gentse Magistraten.
Eén keer hebben we last gehad na een redactie-weekend aan de kust, waar onze directeur een sluwe list verklapte om snelheidscontroles te omzeilen : ?Wie honderd vijftig wil rijden, wacht tot hij wordt ingehaald door iemand die er honderd vijfenvijftig uitperst. Als er radarcontrole is wordt de eerste chauffeur als eerste geflitst, en heeft de volgende na het lichtsignaal tijd genoeg om snelheid te minderen.?
Op de terugweg naar huis werd deze tactiek in de praktijk uitgetest. Onze directeur reed in zijn TVR Convertible 390 SE met een vaart van honderd zeventig kilometer per uur op kop, met achter hem aan een heel peloton redactiewagens. Ter hoogte van Nevele schoot daadwerkelijk een felle witte lichtflits door de lucht. Onze hoofdredacteur, die in tweede positie volgde, gooide terstond alles dicht. De rijkswachters op de middenberm wisten niet waar ze het hadden toen voor hun ogen vijfentwintig wagens op elkaar knalden, en de Knack-redacteurs bij trossen door de lucht vlogen. Onze directeur zelf was Teralfene voorbij, vooraleer hij merkte dat er niemand meer in zijn spoor zat. Een maand later kreeg hij van een politierechter vierduizend frank boete.
Maar van een echt proces is jaren geen sprake meer geweest, ook al daagde onze chef-Wetstraat het lot en de rechtstaat uit door koning Albert en l’archevêque Danneels als enthousiaste deelnemers aan de roze balletten op te voeren. Onze chef-boeken ging een stap verder en schreef dat de Vlaamse identiteit niet bestond. Niets. Niet eens een vermaning. Onze chef-justitie verklaarde de top van de KB schuldig aan belastingfraude en aftroggelarij. Een paar dreigtelefoons, meer niet. En op de bewering van Paul Goossens dat Marc Van Peel de vernieuwingsgedachten van Johan Van Hecke verder ging uitdiepen, reageerde evenmin iemand.
Tot twee weken geleden onze directeur het volgende schreef, in zijn befaamde Woord Vooraf : ?Diana was helemaal niet charmant of innemend, wel integendeel. Ze was een luxe-pop, enkel uit op geld en glamour, en heeft de zelf armlastige Britse belastingbetaler verscheidene miljarden gekost. Meer nog dan wat Wivina Demeester uit de Vlaamse kas wil roven.?
Dat was er op. Twee uur nadat Knack in de winkel lag, drukte de griffier tevreden op het belletje dat hij zo goed kende van vroeger : W. Criel, verantwoordelijke uitgever.
Koen Meulenaere
