De Koerden willen de stad Kirkuk. En dat mag iets kosten.
In de marge van de strijd tussen de coalitietroepen en de, vooral, soennitische opstandelingen in Irak bouwen de Koerden in het noorden van het land rustig verder aan een autonome regio. Ze willen nu beslag leggen op de stad Kirkuk. Die is niet alleen rijk aan olie, ze staat volgens de Iraakse Koerden ook symbool voor hun volk en hun geschiedenis. President Jalal Talabani van Irak, een Koerd uit Kirkuk, vergelijkt de stad met Jeruzalem. Maar terwijl het echte Jeruzalem nog lang door Israëli’s en Palestijnen zal worden betwist, willen de Koerden hun Kirkuk nog dit jaar aan hun regio toevoegen.
Daarvoor is in de eerste plaats nodig dat de Arabiseringcampagne van Saddam Hoessein wordt teruggedraaid. Tijdens het bewind van de dictator werden tienduizenden Arabische Iraki’s aangemaand om zich in de stad te vestigen. De Koerden dreigden er vorige week mee om uit de Iraakse regering te stappen als ze hun zin niet krijgen. Het sjiitische blok heeft de steun van de Koerden in Bagdad nodig. Dus werden ze het erover eens dat Arabische families die uit Kirkuk willen vertrekken in ruil daarvoor een fikse som geld krijgen en een lap grond in hun dorp van herkomst om hun leven daar weer op te bouwen. Meer dan 12.000 families zouden nu al bereid zijn om het voorstel te accepteren – goed voor meer dan 90.000 mensen.
De Koerden hopen alleen dat de exodus snel genoeg op gang komt. Er zou namelijk nog dit jaar een referendum worden georganiseerd over de vraag of de stad Kirkuk bij Koerdistan wordt gevoegd. De precieze voorwaarden van dat referendum moet nog worden afgesproken. Want de Koerden willen niet alleen Kirkuk. Ze willen bovendien dat de grenzen van een aantal Iraakse provincies opnieuw worden getrokken, zodat een hele rij dorpen en steden die hoofdzakelijk door Koerden worden bewoond binnen Koerdische provincies valt.
De Koerdische hebberigheid botst op groot verzet van de soennitische Arabieren, maar ook van de volgelingen van de sjiitische geestelijke Moqtada al-Sadr en van de Turkmeense minderheid die gelooft dat zij het in Kirkuk oorspronkelijk voor het zeggen had. Ze hebben in ieder geval geen van allemaal veel vertrouwen in een toekomstig Koerdisch bestuur. In die mate dat nu ook Turkije zich in het dispuut heeft gemengd. Ankara ziet een Koerdisch Kirkuk niet zitten en dreigt er zelfs mee om militair tussenbeide te komen als er aan de Turkmenen wordt geraakt. Er worden dit jaar in Turkije verkiezingen gehouden. De Koerdische kwestie ligt er nog altijd zeer gevoelig.
Het noorden van Irak heeft doorgaans weinig last van de terreur die het leven in de rest van het land onmogelijk maakt. Maar een zware bom kostte vorige week vijftien Koerden het leven. Onder hen ook een aantal schoolkinderen. Het zou het begin kunnen zijn van een bommencampagne om het referendum over Kirkuk op de lange baan te schuiven.
© The Economist
