Zwitserland bevroor de bezittingen van Mobutu en die van dertig medestanders, maar heeft het daar ook moeilijk mee.
Sinds hij in april 1976 ?Une Suisse au dessus de tout soupçon? met een röntgenblik doorlichtte, wordt Jean Ziegler door de Zwitserse politiek-financiële oligarchie als een nestbevuiler gedoodverfd. Hij schreef toen voor het eerst de mythe van de Zwitserse neutraliteit aan flarden en zoals Lenin noemde hij de Zwitserse bankiers de ?helers? van het geld, dat onder andere voor de ontwikkeling van het volk in de Derde Wereld bestemd was. Machthebbers, zoals de toenmalige Filipijnse president Ferdinand Marcos of zijn Zaïrese ambtgenoot Mobutu Sese Seko, hebben dat geld decennia lang ontvreemd en met de hulp van de haute finance voor eigen rekening belegd.
Sinds Ziegler in februari 1990 ?La Suisse lave plus blanc? publiceerde, noemt hij de Zwitserse bankiers ?les émirs suisses?. Zij hebben wel geen aardolie, maar zijn zo bedreven in het wassen van geld dat het niet langer zwart is, maar anoniem goud waard wordt. In zijn zopas (ook in het Nederlands) verschenen boek, ?Hitlers Bankiers?, bewijst Ziegler bovendien hoe het goud, dat de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog zelfs uit de mond van de vergaste joden roofden, door Zwitserse banken werd beheerd, waardoor ze de Duitse oorlogsmachine draaiende hielden. Het zijn dezelfde banken die sindsdien Mobutu bijstonden telkens als hij en de zijnen hun volk beroofden om hun rekeningen in Zwitserland te spijzen.
Professor Ziegler van het Laboratoire de sociologie du Tiers-Monde in Genève is gastdocent aan de Parijse Sorbonne en lid van het Zwitserse federale parlement. Waar haalt hij de volharding om er zo tegenaan te gaan, als Zwitserland zelf volhardt in de boosheid ?
JEAN ZIEGLER :Karl Marx had het over de vreemde machten die de volkeren onderdrukken. Het grootkapitaal is de kwalijkste verdrukker. Het is compleet anoniem, amoreel en hoeft geen verantwoording af te leggen. Dat blijft mij fascineren. Enerzijds omdat ik in Genève leef en dat hier, achter een zogezegde neutraliteit, het hart van het bancaire calvinisme klopt, dat echter geen mensen maar slechts klanten kent. Anderzijds omdat ik regelmatig in Afrika en Latijns Amerika veldwerk verricht en ginder de slachtoffers van dat amorele kapitalisme zie.
Als volksvertegenwoordiger en lid van de parlementscommissie voor Buitenlandse Zaken in Bern, kreeg ik bovendien zicht op de Amerikaanse archieven over de economische oorlogvoering tijdens de Tweede Wereldoorlog. Precies daarbij hebben de Zwitserse bankiers een beslissende rol gespeeld. Zij waren noch min noch meer de helers van Adolf Hitler. In elf bezette landen liet hij het goud uit de centrale banken weghalen : 221 ton Belgisch goud inbegrepen. Ook de gouden tanden en de juwelen van de joden die in de concentratiekampen zijn omgebracht, werden gesmolten en naar Zwitserse banken getransfereerd. En in ruil daarvoor bezorgden die Hitler de nodige deviezen om nieuw oorlogsgerief te kopen. Zo hebben de Zwitserse bankiers hun machtspositie in de wereld opgebouwd en hebben ze de oorlog laten voortduren en massa’s doden op hun geweten. Nu weet ik eindelijk zwart op wit dat de naoorlogse macht van de Zwitserse bankiers van criminele oorsprong is en dat ze van in het begin aan bloed aan hun handen hadden.
Ze hebben vooral een bijna waterdicht bankgeheim en betrouwbare witwastechnieken.
ZIEGLER : U vergeet de buitengewone beroepsvaardigheid van de Zwitserse bankiers en hun zeldzame amoraliteit. Want in vergelijking met andere landen die gelijkaardige ontduikingsmogelijkheden bieden, heeft alleen Zwitserland tijdens de voorbije vierhonderd jaar aanvankelijk ter vrijwaring van het protestants kapitalisme zoveel kennis en ervaring opgedaan in het beveiligen van privé-fortuinen. Denk toch niet dat een Mobutu een fortuin van 4 à 5 miljard dollar (140 à 175 miljard Belgische frank) had kunnen opbouwen, zonder de permanente bijstand van een bank zoals het Crédit Suisse, bijvoorbeeld. Het volstaat immers niet de buit op een paradijselijk eiland in een kluis te deponeren. Die buit moet ook nog witgewassen en liefst zo discreet mogelijk geïnvesteerd en beheerd worden. Hoe denkt u dat de Saddam Hoesseins, de Noriega’s, de Duvaliers, de Marcossen en Mobutus hun financiële imperia hebben uitgebouwd ? Zonder de Zwitserse bankiers zou dat onmogelijk zijn geweest.
Sommigen beweren nochtans dat het Zwitsers bankgeheim niet meer is wat het was en dat de Zwitserse banken te vlug meewerken aan buitenlandse gerechtelijke onderzoeken.
ZIEGLER : Het is waar dat buitenlandse autoriteiten, concurrenten en individueel rechthebbenden, zoals de nabestaanden van joodse rekeninghouders in Zwitserland, de Zwitserse geheimdoenerij niet langer slikken. Temeer omdat ook de Europese Unie de mond vol heeft van de strijd tegen de georganiseerde misdaad en de corruptie. De Zwitserse bankiers zijn misschien wel ongerust maar hun cynisme en hun apparaat blijven intact.
Worden Mobutus bezittingen in Zwitserland dan niet bevroren ?
ZIEGLER : Sinds woensdag 21 mei zijn Mobutus Zwitserse bankrekeningen inderdaad bevroren. Plus die van dertig leden van zijn ambtelijke en familiale entourage, onder wie Mobutus zoon Kongolo. Maar uiteindelijk betreft dit slechts enkele procentjes van hun fortuin. Het nieuwe Congolese regime van Laurent-Désiré Kabila vroeg zelfs de rekeningen van 97 personen te bevriezen. Hoe dan ook is het nu aan de banken om na te gaan wat die 31 personen zoal bezitten. Ik vrees echter dat we dezelfde procedureslag krijgen als die rond het fortuin van Marcos. Hoewel zijn geldcircuits grotendeels blootgelegd en zijn bezittingen in Zwitserland bevroren werden, lopen in vijf Zwitserse kantons nog steeds de gerechtelijke beroepsprocedures van de betrokken banken tegen de definitieve beslagneming en de teruggave van die bezittingen. Na acht jaar procederen, is nog geen frank (van de vermoedelijke 150 miljard Belgische frank) naar de Filipijnen teruggekeerd. Met Mobutus fortuin zal het hoogstwaarschijnlijk ook zo verlopen.
De federale wet inzake internationale rechtshulp in strafzaken is op 4 oktober 1996 toch gewijzigd en sinds februari van kracht.
ZIEGLER : Inderdaad, maar zowel op kantonaal als op federaal vlak blijven alle beroepsprocedures gehandhaafd. Logischer ware dat een buitenlands verzoek tot rechtshulp in het kader van een strafrechtelijk onderzoek zodra rechtsgeldig bevonden meteen zou uitgevoerd worden. Maar neen. Alle mogelijkheden tot verzet blijven gehandhaafd : voor elk van de geïncrimineerde bankrekeningen of bezittingen in elk van de betrokken kantons. En dit zowel voor de kantonale rechtbanken van eerste aanleg als voor de kantonale hoven van beroep. En uiteindelijk voor het federaal hof in Lausanne. Daarom heb ik trouwens tegen deze wetswijziging gestemd. Al geef ik toe dat de Zwitserse banken met Mobutu verveeld zitten. Deze klant is zo opvallend en het crimineel karakter van zijn fortuin zo duidelijk dat enkele Zwitserse bankiers hem, ondanks hun hoge commissielonen, toch zouden willen laten vallen. Zij kunnen dat echter niet doen, omdat andere grote en even dubieuze klanten de Zwitserse banken in het oog houden en nagaan in welke mate zij hen desnoods zullen verdedigen. De hamvraag is dus of die klanten hun fortuin verder aan Zwitserse banken zullen toevertrouwen of niet.
Jean Ziegler : er kleeft bloed aan de handen van de Zwitserse bankiers.
