De kerncentrale in Dimona is verouderd maar strategisch en symbolisch van cruciaal belang in Israëls strijd met zijn Arabische buren.
Al decennialang wordt er druk gespeculeerd over wat er gebeurt bij de stad Dimona in de Negev-woestijn in Israël. Jarenlang hebben de Israëli’s het geheim van de site proberen te bewaren: toen het complex vijftig jaar geleden in gebruik werd genomen, moest het doorgaan voor een textielfabriek. Vandaag heet de site officieel het Centrum voor Nucleair Onderzoek, maar volgens buitenlandse inlichtingendiensten, atoomwetenschappers en een voormalige werknemer wordt er in de daar aanwezige kerncentrale materiaal geproduceerd voor nucleaire wapens.
Dimona is van cruciaal belang om Israëls kernwapenarsenaal te onderhouden. Nucleaire materialen zoals tritium zijn onderhevig aan een vrij snel verval en moeten regelmatig worden vervangen. Officieel weigeren de Israëli’s toe te geven dat ze een atoombom hebben – al ontkennen ze het evenmin – maar alle buurlanden gaan ervan uit dat dat wel het geval is. Volgens experts zou het kleine land over 80 tot 200 kernwapens beschikken. Vorige maand hebben vertegenwoordigers van het Israëlische atoomagentschap toegegeven dat er 1537 scheurtjes en kleine foutjes in de aluminium bekleding van de reactor bij Dimona zitten. Meestal gaan reactoren van dat model veertig jaar mee, maar die in Dimona werd 53 jaar geleden in gebruik genomen. Daarmee gaat het om een van de oudste nog werkende kerncentrales ter wereld. De meeste systemen in de reactor zijn al opgelapt of vervangen, maar met de reactorkern zelf is dat niet mogelijk. De scheurtjes worden nauwlettend in de gaten gehouden en er zou geen onmiddellijk gevaar dreigen. Maar de meeste landen zouden de kerncentrale al gesloten hebben en de veiligheidsproblemen zullen in de toekomst alleen maar groter worden.
Dat de centrale openblijft, komt deels door haar symbolische belang. Dimona werd enkele jaren na de vestiging van de staat Israël gebouwd. Toenmalig premier David Ben-Gurion was ervan overtuigd dat het land nucleaire wapens moest hebben om zijn bestaan veilig te stellen. Voor sommige Israëli’s blijft de centrale tot vandaag het bewijs dat het land bereid is zichzelf koste wat het kost te verdedigen tegen zijn Arabische buren.
De sluiting van Dimona zou weleens grote strategische gevolgen kunnen hebben, want het is onwaarschijnlijk dat de Israëli’s de reactor zomaar zullen kunnen vervangen. Landen die weigeren het non-proliferatieverdrag te ondertekenen, zoals Israël, mogen namelijk geen nucleair materiaal invoeren. Bovendien werken er in Dimona talrijke wetenschappers met heel veel knowhow en de Israëlische overheid is bang dat het die zal kwijtraken als de site gesloten wordt. In het woelige Midden-Oosten is dat een risico dat het land niet snel zal nemen.
© The Economist
Zonder de centrale in Dimona kan Israël zijn kernwapens niet onderhouden.
