Uitgeverij Concentra wil met de vakbonden onderhandelen over looninlevering zonder arbeidsduurverkorting. Dat is in België een hoogst ongebruikelijke manier om kosten te besparen. De christelijke vakbond reageert behoedzaam.
Het ging er bij journalisten en publiek kennelijk in als koek. In alle kranten stond vorige week te lezen dat Concentra Media vanaf volgende maand een loonsverlaging van 5 procent ging toepassen en dat het personeel daarmee akkoord ging. Een dag later zette vakbondsman Frederik Scheys (LBC-NVK) de puntjes op de i: de directie van Concentra had op de ondernemingsraad inderdaad een loonsverlaging van 5 procent voorgesteld, maar daarover moesten nog onderhandelingen opgestart worden. Volgens hem zou de vakbond ernaar streven de crisis ‘met constructief overleg’ te overbruggen.
Anders dan andere bedrijven die moeten afrekenen met sterk dalende omzetten, kan Concentra zich wellicht niet veroorloven een loonsverlaging ook gepaard te laten gaan met een vermindering van de arbeid zelf. Eigen aan een mediabedrijf is immers, dat het werk (aan een krant, aan een televisieprogramma) niet afneemt omdat er minder kijkers of lezers zijn. Dat schept een uiterst moeilijke situatie.
Volgens arbeidsrechtspecialist Othmar Vanachter (K.U. Leuven) zou een looninleve- ring zonder arbeidsduurverkorting een hoogst uitzonderlijke gebeurtenis zijn in ons land. Juridisch is het wel mogelijk. In principe is het akkoord van een werknemer nodig, als zijn loon wordt verlaagd – anders is er sprake van contractbreuk – maar in België heeft een cao (als die door een erkende vakbond is ondertekend) voorrang op individuele contracten. Een bedrijf kan dus perfect legaal met de vakbonden een loonsverlaging overeenkomen zonder dat dwarsliggers hierdoor contractbreuk kunnen inroepen. Maar in de praktijk gebeurt dit vrijwel nooit.
Recent zijn wel een aantal vrij spectaculaire akkoorden afgesloten die net het omgekeerde deden: de arbeidstijd (en de brutoloonkosten van de werkgever) met 20 procent verkorten op zo’n manier dat het loonverlies voor de werknemers beperkt blijft tot minder dan 5 procent. Vakbondsman Marnix Sandra (LBC) verwijst voor de regio Oudenaarde-Aalst alleen al naar Samsonite, AMI Semiconductor, Pedeo, Utexbel en Associated Weavers (metaal- en textielsectoren). In al die cao’s ging het om een arbeidsduurverkorting, gekoppeld aan loonverlies: ‘Tot voor kort konden we dit soort akkoorden afsluiten door de werktijdverkorting te realiseren met tijdskrediet of ouderschapsverlof,’ aldus Marnix Sandra, ‘maar dat was natuurlijk een oneigenlijk gebruik van die systemen. Nu de Vlaamse regering de overbruggingspremie sterk verhoogd heeft, kunnen we de akkoorden daarmee financieren.’
Hoe ze dit bij Concentra zullen kunnen verzilveren, is nog niet duidelijk. Maar tussen neus en lippen valt bij de bonden wel te horen dat de werknemers momenteel in ruil voor jobbehoud tot veel pragmatiek bereid zijn. En ook dat ze liever meewerken aan iets dat voor iedereen verplicht is (door cao) dan aan iets waarop ze vrijelijk kunnen intekenen.
Luc Baltussen
