Verzekeraars worden verondersteld risico’s te dekken, niet de mensen het leven onmogelijk te maken. Verzekeren zou een wel heel lucratieve onderneming worden als verzekeraars arbitrair de regels van het spel kunnen wijzigen als het hen uitkomt. Naast kansarmen en illegalen dreigt er een nieuwe klasse van maatschappelijke paria’s te groeien: de onverzekerbaren. Het is niet te verwonderen dat het aantal onverzekerde chauffeurs op de weg stijgt.

Begin vorige week beslisten verzekeraars ineens om de premie voor een trip naar Irak op te trekken tot liefst 12.500 euro per dag – dat is een half miljoen oude franken. In één moeite door werd de premie voor Iraks buurlanden, zoals het veilige Jordanië, verhoogd tot 1000 euro per dag. Vooral journalisten werden met deze maatregel geviseerd.

Het is evident dat oorlogsverslaggeving meer risico’s inhoudt dan het volgen van een Europese topbijeenkomst in Brussel. Maar de risico’s moeten toch niet worden overschat. Desondanks wezen verzekeraars zelfs alle voorstellen van de hand om de werkgever, middels een door een journalist ondertekend document, te ontslaan van enige verantwoordelijkheid voor de extra risico’s verbonden aan het rapporteren vanuit Irak: zo’n document zou niet garanderen dat ze nooit moeten betalen.

De gevolgen van deze plotse beslissing waren dramatisch: geen enkel Belgisch medium kon het zich financieel nog veroorloven de nieuwe Golfoorlog vanuit Irak te verslaan. Plannen van Knack om naar Bagdad te reizen, moesten in extremis worden afgeblazen. De nieuwsdienst van VTM moest noodgedwongen Luc De Smet uit Bagdad terugtrekken.

Rudi Vranckx van de VRT-nieuwsdienst kreeg de ochtend nadat hij in Bagdad was aangekomen te horen dat hij weer moest vertrekken. De frustratie droop van zijn gezicht en uit zijn woorden toen hij de dagen nadien vanuit Jordanië en Koeweit ‘als een gewone sterveling’ verslag uitbracht over wat hij net als iedereen op de televisie had gezien.

De interventie van de verzekeraars degradeerde Vranckx en andere oorlogsverslaggevers tot het niveau van radiojournalist Jef Lambrecht: iemand die in een comfortabele hotelkamer in een veilig land ver van het front zit te doen alsof hij midden in de oorlogsactiviteiten rondloopt.

Ze joeg een groot aantal in dit conflict als ‘onafhankelijker dan de andere’ te beschouwen reporters uit de oorlogszone. Alleen de grote kanonnen (zoals Al-Jazeera en aanvankelijk CNN) en een handvol onverzekerde freelance-journalisten met weinig impact op de beeldvorming konden het zich veroorloven te blijven.

Een week eerder hadden verzekeraars nog laten weten dat ze, net als vroeger, een extra premie van (waarschijnlijk) 3000 euro zouden vragen voor het dekken van risico’s verbonden aan werk in Irak – daar was mee te leven.

Het is niet duidelijk waarom ze van gedacht zijn veranderd. Het uitdrijven van onafhankelijke journalistieke waarnemers verhoogt natuurlijk de kans dat er niet gerapporteerd wordt over zaken die de oorlogvoerende partijen niet gezien willen hebben.

Dirk Draulans