Als Mia De Vits deelneemt aan een televisiedebat over Europa verwacht de kijker dat ze elk moment ‘ De heersers door duivelse listen / bedwelmen ons met bloed’gen damp‘ – het derde couplet van De Internationale – zal aanheffen. Afgelopen zondag was de Europese lijsttrekker van SP.A-Spirit in haar mano a mano met Jean-Luc Dehaene nog eens op dreef. Hoogtepunt van het debat was ongetwijfeld het dreigement dat ze haar veto zal stellen als de sociale bepalingen in de Europese Grondwet nog verder worden afgezwakt. Zo horen we het graag van militante lijsttrekkers.
Tussen het electorale gebabbel door wist De Vits daarmee even de aandacht te trekken. Daarna werd ze weer weggezapt. En zo ging het de afgelopen weken wel vaker, want tijdens de voorbije campagne was er bitter weinig interesse voor het Europese deel van de komende verkiezingen. Mediastrategen menen te weten dat ‘de mensen’ nauwelijks belangstelling tonen voor Europese kwesties. Misschien hebben ze nog gelijk ook.
Een Iers onderzoek wees uit dat minder dan de helft van de Europeanen nog in de Unie gelooft. In 1999 kwam niet eens een derde van de Nederlandse kiezers opdagen voor de Europese verkiezingen. In het Verenigd Koninkrijk vrezen ze zelfs dat er dit jaar minder kiezers zullen deelnemen aan de Europese stembusslag dan aan de stemming over de deelnemers aan Big Brother, een dag later.
Het Europees parlement mag dan al de meest democratische macht in de Unie zijn, er bestaat nog altijd niet zoiets als een gemeenschappelijke Europese politiek. Van de Amerikanen meende Winston Churchill te weten dat ze uiteindelijk altijd juist handelen, weliswaar nadat ze eerst alle andere mogelijkheden hebben uitgeprobeerd. Van de Europeanen weten we nooit wat ze zullen doen. Historicus Bronislaw Geremek, nu verkiesbaar voor de Poolse liberale Vrijheidsunie, heeft het in De Groene Amsterdammer over die West-Europese elite die geheel onvoorbereid was op de omwenteling van 1989. ‘Hun houding vonden we teleurstellend. Het NAVO-lidmaatschap in 1999 verschafte Polen pas het felbegeerde gevoel van veiligheid.’
Europa is geen staat. Het Europees parlement, dat na 13 juni 732 leden zal tellen, levert ook geen meerderheid die het programma van een Europese regering moet stutten. Dat geeft het parlementslid een veel grotere vrijheid dan die van zijn collega in de nationale volksvergadering, maar het werkt ook de onduidelijkheid in de hand.
Die Europese Commissie is samengesteld uit commissarissen van diverse politieke overtuigingen. Bovendien zitten die commissarissen vaak niet op één lijn met de europarlementsleden van dezelfde politieke gezindte. Zo steunden de socialisten in de Europese Commissie de ultraliberale dienstenrichtlijn van de Nederlandse VVD’er Frits Bolkestein waartegen Mia De Vits afgelopen weekend nog betoogde.
Een kleine week na de Europese verkiezingen trekken de staatshoofden en regeringsleiders van de 25 lidstaten zich in conclaaf terug. Ze moeten dan beslissen wie de volgende voorzitter van de Europese Commissie wordt en zich beraden over de definitieve versie van de Europese Grondwet. Welke eigenschappen de nieuwe Commissievoorzitter zal moeten hebben en wat zijn programma zal zijn, daar komen we van te voren niet achter. Maar we hebben wel een vermoeden.
Enkele weken geleden trok de Duitse kanselier Gerhard Schröder, een socialist, naar Londen om daar bij premier Tony Blair, ook een socialist, de kandidatuur van de Belgische premier Guy Verhofstadt, een liberaal, te bepleiten. Schröders sterkste argument was dat Verhofstadt ook een voorstander is van de hervorming van de Europese arbeidsmarkt naar Amerikaans model.
Tiens, dat heeft Guy Verhofstadt ons nooit gezegd. Zou Mia De Vits dat weten van die hervorming naar Amerikaans model? Wellicht niet, want vorig jaar nog riep ze, als ABVV-voorzitter, tijdens de 1-meiviering haar leden op voor Paars te kiezen.
RIK VAN CAUWELAERT
Weet Mia De Vits dat Verhofstadt voorstander is van een arbeidsmarkt naar Amerikaans model?
