Premier Guy Verhofstadt (VLD) moet naar de eindstreep met nog vijf paars-groene partners en zonder Ecolo. Isabelle Durant en Olivier Deleuze verslikten zich definitief in het dossier van het nachtvluchten.
Tekening: GAL
Haar laatste beslissing over het nachtelijk vliegverkeer op Zaventem is de opgestapte minister van Mobiliteit Isabelle Durant (Ecolo) fataal geworden. Op 30 april stuurde ze aan het Bestuur der Luchtvaart en aan Belgocontrol een Nota to Airman om een nieuwe route die vanaf 12 juni voor drie nachtvluchten boven Brussel zou worden gebruikt, weer in te trekken. Die route moest een deel van het paars-groene akkoord van 24 januari over een betere spreiding van de nachtvluchten uitvoeren. Maar volgens Durant waren de veiligheidsrisico’s te groot omdat de vliegtuigen dan ’s nachts op goed 350 meter over de Seveso-site van de olieopslagplaats van Shell in Neder-over-Heembeek zouden scheren.
Toen op 1 mei SP.A-minister en lijsttrekker in Vlaams-Brabant Frank Vandenbroucke en N-VA-kopstuk Frieda Brepoels die beslissing van Durant bijna gelijktijdig bekend maakten, was het hek van de dam. Gesterkt door hun voorspelde electoraal succes in de Vlaamse gemeenten in de Brusselse Noordrand trokken CD&V, Vlaams Blok en N-VA meteen alle registers open. Ze eisten het vel van Durant en, beter nog, het ontslag van de hele regering van Verhofstadt.
Zijn paars-groene coalitie stond meteen op stelten. Eerst probeerde de premier de ministeriële bevoegdheidsregeling open te breken door zelf bij de administratie tussenbeide te komen. Toen dat niet kon, gaf hij Durant 24 uur om op haar stappen terug te keren. Maar omdat ze geen krimp gaf, ook niet toen zondagnamiddag op de ministerraad een PS-compromis op tafel lag voor een route die de dichtbevolkte gemeenten Evere en Schaarbeek vermijdt en die nog eens 80 meter verder van de Shellvestiging langs het kanaal van Willebroek wegblijft, was er slechts één uitweg. Durant moest haar luchtvaartbevoegdheid afstaan aan vice-premier Laurette Onkelinx (PS). Het ontslag van de Ecolo-minister en haar partijgenoot en staatssecretaris Olivier Deleuze enkele uren later was de logische consequentie.
Terwijl het Ecolo-duo vooral technische redenen opgaf om een politiek akkoord (voorlopig) niet uit te voeren, hamerden de andere paars-groene partijen op een politiek argument – een regering kan niet werken als een minister de gemaakte afspraken naast zich neerlegt – om technisch niet te aarzelen, maar te handelen. Die tegenstelling was onoplosbaar geworden omdat ze zich voltrok in volle electorale sfeer. Durant, die in Brussel met Ecolo in de oppositie zit, maar daar ook de tweede partij aanvoert, wilde twee weken voor de verkiezingen niet dat Brussels minister-president François-Xavier de Donnea (MR) en zijn paarse regering haar zouden laten opdraaien voor deze kwestie. Pas zondagavond bleek De Donnea plots wel in staat om aan Verhofstadt telefonisch een positief advies te geven over de nieuwe route boven Brussel.
TOT HIER EN NIET VERDER
Precies door haar demarche van 30 april bij de administratie had Durant dat ei evenwel voordien al bij zichzelf gelegd en zo ook bij de andere federale regeringspartners. Maar aan Vlaamse kant kon de VLD uiteraard niet aanvaarden dat het gezag van haar premier op die manier onderuit werd gehaald. En voor de SP.A en de in de verkiezingscampagne al zoveel geplaagde Vlaamse groenen was het eveneens ’tot hier en niet meer verder’.
Het dossier van de nachtvluchten was in de voorbije vier jaar voor de paars-groene coalitie een soort monster van Loch Ness dat om de twaalf maanden de kop opstak. Begin 2000 moest Durant haar verbod van alle vliegverkeer tussen 23 uur en 5.59 uur inslikken. In februari 2001 schoven alle nacht- en weekendvluchten boven de hoofdstad op naar het noorden van Brussel. Weer een jaar later ging het voor de inwoners van die regio van kwaad naar erger toen premier Verhofstadt een verdere concentratie van nachtvluchten boven de Noordrand doordreef. Het vierde akkoord van 24 januari van dit jaar ruilde die aanpak dan weer voor een spreiding van de ‘lasten’ van het vliegverkeer op Zaventem. Niemand twijfelt eraan dat dit dossier snel op het bord van de volgende regering zal liggen.
Voor de Noordrand moet de spreiding intussen vanaf 15 mei een gunstige invloed hebben. Van de drie nachtvluchten boven Brussel zal dat effect overigens niet komen omdat daarvan de Oostrand profiteert. Toch kostten die drie vluchten paars-groen dus de kop van twee regeringsleden. En hoewel PS-voorzitter Elio Di Rupo en Agalev-voorman Jos Geysels na het ontslag van Durant en Deleuze weigerden om alle bruggen met de Franstalige groenen op te blazen, is het duidelijk dat de ultieme faux pas van Ecolo ook zal blijven nazinderen in de pôle de gauche met de Franstalige socialisten en in het groene huishouden met Agalev.
Verhofstadt bood maandag het ontslag van Durant en Deleuze bij de koning aan. Om het taalevenwicht in zijn regering te herstellen, promoveerde hij regeringscommissaris Yvan Ylieff (PS) vervolgens tot minister. Diens collega Alain Zenner (MR) nam het staatssecretariaat van Deleuze over. De premier die volgens het scenario van VLD-campagneregisseur Noël Slangen pas vanaf vorig weekend op het voorplan zou treden, had zich zijn beslissende eindspurt naar 18 mei ongetwijfeld heel anders voorgesteld.
Patrick Martens
