De volksraadpleging van 15 augustus zal de ware aard van de Venezolaanse president blootleggen.
Werkelijk álles hebben zijn tegenstanders geprobeerd: een coup, een staking in de voor Venezuela levensbelangrijke olie-industrie, een handtekeningenactie die het land op zijn kop zette en de positie van de president ter discussie stelt in een referendum… En toch zit de Venezolaanse president Hugo Chávez (50) nog heel stevig in het zadel en de kans is uiterst klein dat dat na het referendum van 15 augustus anders is. Na vijf jaar van zijn ‘revolutionair’ beleid blijft de charismatische Chávez voor de buitenwereld een mysterie. Volgens sommigen is hij een idealist die de arme Venezolaan eindelijk geeft waar die recht op heeft. Anderen zien hem dan weer als een totalitair heerser in de dop, één stap verwijderd van de afschaffing van de democratie en het privé-bezit. En de Venezolanen zelf, die weten het eigenlijk ook niet goed.
Uiteindelijk hangt Venezuela’s welvaart maar van één zaak af: de oliekoers. Door diverse oorzaken – de neergang van de Russische oliemaatschappij Yukos, de economische boom in China, de terreurdreiging in Amerika – is die koers net tot ongekende hoogten gestegen. Een fikse meevaller voor Chávez, die er zijn ambitieuze sociale programma’s mee kan financieren: alfabetiseringsprojecten voor het platteland, groots opgezette sociale woningbouw, gratis scholing voor arme kinderen… Geen wonder dat Hugo Chávez mateloos populair is onder de arme bevolking, volgens recente schattingen behoort toch nog zo’n tachtig procent van het Latijns-Amerikaanse land tot die categorie.
Is het dat wat de talrijke tegenstanders van Chávez in binnen- en buitenland zo stoort? Feit is dat de oppositie, een wild allegaartje dat zich verenigd heeft onder de naam Coordinadora Democrática, voornamelijk door rijke Venezolanen gesteund wordt. ‘De bezoedelde Venezolaanse elite’, noemt Chávez ze wel eens smalend. Of is het zijn innige vriendschap met de Cubaanse dictator Fidel Castro waardoor hij, vooral in de Verenigde Staten, zo wordt gecontesteerd?
Want wie bij de hond slaapt, moét wel zijn vlooien krijgen, lijkt men in Amerika te denken. Men vreest er openlijk een doemscenario waarin Chávez heel de industrie naar sovjetmodel nationaliseert, zeker wanneer het komende referendum hem daar machtig genoeg voor heeft gemaakt. Als hij de uitslag van het referendum überhaupt al respecteert. Loze praatjes? Werkelijk niemand weet het.
Wie is die Hugo Chávez nu? De nieuwe Fidel Castro of – een vergelijking die hij zelf graag maakt – de nieuwe Simón Bolívar, naar de legendarische verzetsstrijder die Latijns-Amerika teruggaf aan de Latijns-Amerikanen? Na 15 augustus weten we het.
J.V.B.
