De inlichtingendiensten herzien hun mening: Iran is dan toch niet gevaarlijk.

Hij wou het toch nog even gezegd hebben. In een gesprek met de krant NRC Handelsblad herinnerde de voormalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot er vorige week aan dat hij in 2005 al vragen had bij de steun aan de Amerikaanse invasie van Irak. Hij werd toen door premier Jan Peter Balkenende verplicht om zijn woorden in het parlement in te slikken. ‘Met het mes op de keel’, zegt hij nu. ‘Vernederend.’

Bot stapte begin dit jaar uit de regering. Hij is intussen 70, maar hij is nog altijd voorzitter van het gerenommeerde Clingendael Instituut voor internationale betrekkingen. Hij is ook niet van mening veranderd. Hij vindt bovendien dat Rusland gelijk heeft met zijn verzet tegen de bouw van een Amerikaans raketschild in Polen en Tsjechië. En hij is er voorstander van dat de sancties tegen Iran worden teruggeschroefd, nu de verzamelde Amerikaanse inlichtingendiensten tot de bevinding zijn gekomen dat Teheran zijn programma voor de ontwikkeling van een atoombom al in 2003 stopzette.

De Nederlandse regering deelt de mening van Bot nog altijd niet. Ze staat nog altijd achter de invasie van Irak en ze vindt, met George W. Bush, dat er meer sancties tegen Iran moeten komen. Nederland is stilaan het enige land dat de Amerikaanse buitenlandse politiek nog onvoorwaardelijk steunt. De Britten trekken hun troepen rustig verder terug uit Irak en de nieuwe Poolse premier Donald Tusk kondigt voor volgend jaar eenzelfde soort operatie aan. Zelfs de nieuwe Australische regering neemt afstand. Eerste minister Kevin Rudd ondertekende meteen na zijn aanstelling het klimaatverdrag van Kyoto, waarvan de VS nog altijd niet willen weten.

Nog voor de eerste primary’s voor de verkiezing van de volgende Amerikaanse president zijn gehouden, maakt de wereld zich al op voor een nieuwe internationale politiek in Washington. Een grootscheepse enquête in enkele belangrijke Europese landen en in de VS, die voor rekening van de Franse informatiezender France24 en de krant International Herald Tribune werd gehouden, leert dat een meerderheid van de burgers in alle Europese landen vindt dat Amerika vandaag een bedreiging voor de wereldvrede vormt. Minder dan tien procent van de Europeanen geeft Bush aan het eind van de rit een positief rapport.

De conclusie van de inlichtingendiensten over Iran sloeg de grond weg onder zijn buitenlandse beleid. Er komt de volgende maanden dus gelukkig geen oorlog met Iran. Dat wil niet zeggen dat Bush helemaal ongelijk heeft, als hij vraagt om Teheran onder druk te blijven zetten. De inlichtingendiensten hebben het, zoals bekend, wel eerder een keer fout gehad. In 2003, bijvoorbeeld, in verband met Irak. Het blijft ook hoogst onduidelijk wat Iran echt van plan is met zijn verrijkt uranium. Terwijl het via organisaties zoals Hamas en Hezbollah ook een rol speelt als stoorzender in de hele regio.

De beste manier om controle te bewaren over wat Iran doet, is wellicht om het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) gewoon zijn werk te laten doen. Zoals dat ook in Irak had moeten gebeuren. Bush kan ook het rapport van de Iraq Study Group opvragen, die een jaar geleden pleitte voor diplomatie in de plaats van oorlog. En hij kan natuurlijk ook altijd even met Ben Bot bellen. Ze hebben in het Witte Huis vast het nummer nog.

door Hubert van Humbeeck