Na twintig jaar spelen met Damiaan De Schrijver, Jolente De Keersmaeker en Frank Vercruyssen staat Sara De Roo in de monoloog Alleen nog eens zonder haar vrienden van tg STAN op de scène.
Waarom is het nu tijd voor een solo?
SARA DE ROO:Het maakt deel uit van mijn behoefte om tijd te besteden aan mijn ‘ontvoogding’. Dat klinkt zwaar. Maar na twintig jaar theater maken met dezelfde drie vrienden verlang ik soms naar andere gesprekspartners. Al is er niets fijners en avontuurlijkers dan spelen met dat trio.
In dit avontuur is auteur Fikry El Azouzzi uw sparringpartner. Waarom hij?
DE ROO:Ik volg Fikry’s werk al jaren. De hetze die hij vorig jaar veroorzaakte tijdens de uitreiking van de 65e Arkprijs van het Vrije Woord was de aanleiding. Hij won de prijs en gaf tijdens zijn speech het woord aan de moslima’s van BOEH!, een organisatie die het hoofddoekverbod bestrijdt. De bekrompen reactie van de organisatie achter de Arkprijs stuitte me tegen de borst. Deels omdat het werken aan The Marx Sisters (2014) – een stuk over de dochters van Karel Marx en het ontstaan van het feminisme in Europa – de activiste in me wakker maakte. En omdat het me frustreert dat ons teksttheater zo blank en monocultureel is. Dus gooide ik mijn lijstje met favoriete, succesvolle blanke auteurs weg en sprak ik met Fikry af.
Waarover spraken jullie?
DE ROO:Over onze angsten – zijn pessimisme over het lot van de moslims in het Westen versus mijn ongerustheid over het lot van de vrouw -, onze vakantieplekken, maar evengoed over de boeken die we lazen. Zoals Seks en de citadel, waarin Shereen El Feki figuurlijk in het bed duikt van de Egyptische vrouw en onderzoekt of de Arabische Lente zich ook daar voltrekt.
Hoe ontstond de tekst uit die gesprekken?
DE ROO:Fikry puurde uit die gesprekken een tekst, die ik eind april in handen kreeg. En ik schrok. Dit was geen toneeltekst, dit was een roman. Daar zat ik dan: ‘De blanke actrice bestelt een tekst bij een allochtone auteur en vindt hem niet goed.’ Heftig was dat, voor Fikry en voor mij. Maar niet eerlijk en streng zijn uit schroom, dat zou pas paternalistisch zijn geweest. Dus begonnen we een briefwisseling over de tekst en onze visies. Waarom schrijft hij een scène waarin een moeder haar toekomstige schoondochter vernedert omdat ze geen zelfgebakken taart meebrengt, maar een gekochte taart? En waarom vond ik dat aanvankelijk geen goede scène? Daarover schreven we, én zal ik spreken tijdens de voorstelling waarin ik passages uit de ‘roman’ zal afwisselen met brieffragmenten.
Een mens zou voor minder plankenkoorts krijgen.
DE ROO: Er was een souffleur gepland, zodat ik niet helemaal alleen op de scène zou staan, maar ik heb hem afgebeld. Scenograaf Jozef Wouters heeft de zaal van Monty als het ware om me heen geplooid. Hij denkt niet zozeer over ‘het ideale plaatje bij het verhaaltje’, maar over wat er nodig is om de mensen in dat verhaal te ontvangen en naar dat verhaal te laten luisteren. Dat is een manier van denken waaraan het theater en de wereld nood hebben.
Ondanks het woelige repetitieproces wordt Alleen een kostbare voorstelling, omdat Fikry en ik de afstand tussen onze visies en wereldbeelden overbrugden door te praten en te luisteren. Het is tijd dat wij dat ook doen met onze allochtone buren, en dat onze kinderen échte vriendschappen sluiten met hun moslimvriendjes. Iedereen is alleen in de wereld, maar des te meer hebben we elkaar nodig. Ik ben de afstandelijkheid zo beu.
tg STAN, Alleen, 14-18/06, Monty, Antwerpen. Info: www.stan.be
Els Van Steenberghe
‘Ik vond de tekst niet goed. Niet streng zijn uit schroom, dat zou pas paternalistisch zijn geweest.’
