‘Het beste nieuws over het Vlaams Blok sinds jaren’, zo noemt Marc Spruyt het arrest van het Gentse hof van beroep.

In zijn boeken Grove Borstels en Wat het Vlaams Blok verzwijgt heeft Marc Spruyt geprobeerd het Vlaams Blok te ontmaskeren. ‘Wie de wet op het racisme en de partij kent, kan niet verrast zijn door de uitspraak in Gent. Niettemin is het arrest het beste nieuws over het Vlaams Blok sinds jaren’, zegt hij.

Volgens voorzitter Frank Vanhecke van het Vlaams Blok is het ‘één politieke, crapuleuze aanklacht’.

MARC SPRUYT: Tot vorige week hadden de kopstukken van het Vlaams Blok alle vertrouwen in de rechtspraak. Nu de uitspraak hen niet zint, halen ze zwaar uit naar de rechters en schermen ze met de vrije meningsuiting. Vrije meningsuiting voor racisten, bedoelen ze.

Vanhecke is tegen een antiracismewet die meningen verbiedt, maar hij kan zich wel een wet voorstellen die racistische en discriminerende daden strafbaar stelt.

SPRUYT: De wet op het racisme slaat niet alleen op racistische en discriminerende daden maar ook op het propageren ervan. Dat het ene niét en het andere wél zou mogen, is een pure contradictie. Kijk naar het 70-puntenplan van het Vlaams Blok over migranten. Dat is discriminerend in woorden en in daden.

Dat plan hebben ze bij Vlaams Blok in de lade gelegd.

SPRUYT: Het is goed om er geen fetisj van te maken. De eerste versie dateert van 1992. Het was een antwoord op koninklijk commissaris Paula D’Hondt die een terugkeerbeleid niet realistisch vond. Maar het racisme is niet pas toen het Vlaams Blok binnengeslopen. Het plan somde uitvoeringsmaatregelen op voor een aantal grondbeginselen die Karel Dillen bij de oprichting heeft geformuleerd en die de ideologische grondwet van het Vlaams Blok vormen. Niemand van de partij mag daar tegenin gaan. Volgens een van de beginselen moet de overgrote meerderheid van de migranten terugkeren naar het land van herkomst. De partij mag dan al beweren dat het 70-puntenplan niet meer actueel is, haar grondwet blijft gelden.

Sinds het arrest is te horen dat voor het Vlaams Blok veel problemen opgelost zijn indien de partij dat onderdeel van haar programma bijstelt.

SPRUYT: De veroordeling slaat op de essentie van de ideologie van het Vlaams Blok. Dat is het streven naar een mono-etnische samenleving in Vlaanderen. De partij kan dit niet laten vallen zonder zichzelf te liquideren. Er is ook geen enkele aanwijzing dat ze dat zal doen.

In afwachting van een uitspraak van het hof van cassatie spreekt de leiding van het Vlaams Blok ook niet meer over een heroprichting van de partij.

SPRUYT: Ze heeft daarop allusie gemaakt en daarom onder meer de vzw Algemeen Vlaams Belang opgericht die – let op het cynisme – het racisme in Vlaanderen wil bestrijden. Maar het gaat niet over een nieuwe naam of andere gezichten. De vraag is of het Vlaams Blok zijn electoraal potentieel wil opgeven om een rechts-conservatieve partij te worden. Indien dat zou gebeuren, wil ik nog zien wie daarbij wil aansluiten en wie bij het Vlaams Blok blijft.

Aan rechts-conservatieve zijde in Vlaanderen krijgt het Vlaams Blok steun van onder meer de professoren Boudewijn Bouckaert en Matthias Storme.

SPRUYT: In ons land is de vrije meningsuiting op twee manieren beperkt. Laster en eerroof mogen niet en daarnaast is er de wet op het racisme. Wie het daarmee niet eens is, moet maar hardop zeggen dat discriminatie en vreemdelingenhaat toegelaten zijn.

Met de verkiezingen van 13 juni in het vooruitzicht werd bij de andere Vlaamse partijen aanvankelijk lauw gereageerd op het Gentse arrest.

SPRUYT: Als tijdelijke electorale afwegingen voorrang krijgen op het verdedigen van de principes van de rechtsstaat, dan vraag ik me af wat voor politici we eigenlijk hebben. Een ander taboe stoort me ook heel erg. Over de kiezers van het Vlaams Blok durft niemand te zeggen dat ze racistisch zijn. Hoe kan dat als de partij zelf wel racistisch is? Dat getuigt van een stuitende wereldvreemdheid. Veel kiezers van het Vlaams Blok nemen heus geen blad voor de mond over migranten. In vergelijking met hun racistische uitspraken zijn de standpunten van het Vlaams Blok zelfs gematigd.