Professor Dirk Van Damme (47) kan terugkijken op een gevulde wetenschappelijke en politieke carrière. Die bereikt een nieuw hoogtepunt nu hij gedelegeerd bestuurder van het gemeenschapsonderwijs wordt. Voor wie dat niets zegt: dat is de baas van het officiële onderwijs.
De nieuwe baas moet wel een kei zijn: hij werd gekozen uit 75 kandidaten. Zijn enige echte tegenkandidaat na alle selecties bleek Luc Jansegers, maar die viel af toen hij werd bevorderd tot kabinetschef van minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten (VLD).
Van Damme stelt zichzelf ‘een uitdaging’. Hij wil binnen tien jaar geen 15 maar 25 procent van de kinderen en jongeren in zijn gemeenschapsscholen zien. Anders gezegd: hij wil zo’n 100.000 leerplichtigen weglokken bij de andere netten. Hoe kan dat?
De oplossingen geeft Van Damme zelf. Bijvoorbeeld: het imago van het net verbeteren. Over dat imago laat hij zich trouwens vaag uit, al praat hij wel over de ‘degelijke moraal’ die leerkrachten er in ‘hun persoonlijke leven’ op na moeten houden. Of over ‘de kloof tussen de mooie woorden in onze visie en de niet altijd even mooie realiteit’. De krant De Tijd interpreteerde dat als een ‘gesloten, soms wat sectaire cultuur’. Of verwees de professor naar de toch wel onthutsende cijfers over zieke en vroegtijdig gepensioneerde leraren? Daaruit blijkt namelijk dat het in het gemeenschapsonderwijs gaat om tien op de honderd personeelsleden. In het katholieke net ligt dat cijfer bijna vijf keer lager.
De tweede oplossing hangt vast aan dat imago: de kwaliteit van het onderwijs moet omhoog. Daar is Van Damme een expert in. Hij heeft in een vroeger leven onderzoeken geleid naar de kwaliteit van ons onderwijs. Daaruit bleek dat het Vlaamse onderwijs veel beter is dan het Waalse. Onderzoekers gaven off the record de verklaring: beter tijdsgebruik in Vlaanderen, betere structuur en veel minder gepolitiseerd.
Is dat geen idee?
Ach, de simpelste oplossing is vaak de beste: ‘gratis onderwijs’. Daarmee zitten we opnieuw in de schoolstrijd, dit keer niet om de ziel van het kind, maar om de portemonnee van de ouders. En dat is natuurlijk meegenomen, niet alleen omdat steeds meer mensen in de werkloosheid sukkelen, maar ook omdat gratis een gezellige politieke term is geworden.
Alleen: dat gratis onderwijs gaat per jaar zo’n 616 miljoen euro (25 miljard oude franken) extra kosten en dat geld is er niet. Net zo min als het gratis onderwijs dat in de grondwet ingeschreven staat. Voor iedereen, dus voor alle netten. Dat gebeurt tot vandaag niet: voor elke 100 euro die naar het gemeenschapsonderwijs gaat, krijgt het vrije net vandaag zo’n 64 euro. De uitleg voor dat verschil luidt steeds dat het officiële net veel meer ’taken en plichten’ heeft. Alleen is geen enkel wetenschappelijk onderzoek erin geslaagd de kostprijs van dat alles, laat staan de geldstromen binnen dat net, volledig en transparant duidelijk te maken.
Daar is een oplossing voor. Van Damme moet tientallen personeelsleden van zijn centrale administratie ontslaan. Misschien kunnen die de cijfers uitvlooien. We moeten ze toch verder betalen.
Misjoe Verleyen
