Gezinswoning met loftallures

Wat ooit een donkere, vervallen loods was, groeide via een doorgedreven renovatie uit tot een fraaie eengezinswoning met een overvloedige lichtinval. De nadelen van de originele constructie werden integraal omgebogen in waardevolle voordelen. Met dank aan enkele welgemikte architecturale ingrepen.

Een oud industrieel pand op een besloten perceel in Gentbrugge begon enkele jaren geleden aan een nieuw leven. Het geheel werd opgedeeld in vier open kokers, die vervolgens casco verkocht werden als “lofts” – inclusief een nieuw dak, schrijnwerk in de voorgevel, een betonnen vloerplaat, zijwanden in cellenbeton en alle voorzieningen voor de creatie van een centrale patio. “De eigenaars kwamen bij ons aankloppen voor de inrichting van het geheel, maar al snel werd duidelijk dat hun wensen en het beoogde programma niet volledig te verenigen waren met het vooropgestelde loftconcept”, vertellen Koen Baeyens en Basile Graux, de architect-vennoten van GRAUX & BAEYENS architecten. “Het was dus aan ons om het volume in te delen zonder het gevoel van openheid te verliezen. Dat er in de beginsituatie enkel aan de voorzijde sprake was van ramen en contact met de buitenwereld, maakte onze opdracht er niet bepaald eenvoudiger op.”

Bijzondere houten spanten

Er waren echter nog een aantal aspecten die de taak van de ontwerpers bemoeilijkten. Zo bleek de hoogte van het volume niet toereikend voor de creatie van twee volwaardige niveaus – een must aangezien de eigenaars onder meer twee afgescheiden kinderslaapkamers wilden. “In plaats van de verdiepingsplateaus ter hoogte van de overgang tussen de muren en het dak te hangen, hebben we ze een stuk lager gehangen”, legt Koen Baeyens uit. “Om te verhinderen dat de onderliggende ruimtes te besloten zouden aanvoelen, hebben we de verdiepingsplateaus aan de uiteinden een knik naar boven gegeven. Op die manier zijn we er bijvoorbeeld toch in geslaagd om aan de voorzijde een open keuken met een aanpalende berging te realiseren. Om dit alles constructief mogelijk te maken, hebben we een speciale houten spant ontworpen. Daarvan zijn er elf verspreid over de volledige koker, wat maakt dat ze ook visueel en architecturaal fungeren als rode draad doorheen de woning. Zelfs de trekkers van het oorspronkelijke volume zaten op een onmo-gelijke hoogte. We hebben heel wat moeite moeten doen om ze via metalen profielen te verlagen tot op het “nieuwe” niveau van de houten kepervloeren op de verdieping, die slechts 8 cm dik zijn.”

Riante lichtinval

Ook de centrale patio wisten de architecten volledig naar hun hand te zetten. In plaats van aan de linkerzijde een doorgang te creëren, draaiden ze het originele plan om en verplaatsten ze de doorgang naar de rechterzijde van de patio. “Dat kwam qua lichtinval en ruimtelijke indeling veel beter uit”, stelt Basile Graux. “De donkere zone is nu voorbehouden voor de verbinding tussen het voorste en het achterste gedeelte van de woning, terwijl de aanpalende leefruimtes optimaal kunnen genieten van de riante beglazing en het overvloedige daglicht. Dit laatste wordt extra in de verf gezet doordat we de spanten waar nodig ingevuld hebben met witte gipsvezelplaten. Aan de buitenkant is dat gebeurd met behulp van witte pvc-dakbedekking, zodat er een zekere continuïteit ontstaat tussen de binnen- en de buitenruimte. Voorts hebben we ook nog enkele extra dakramen laten plaatsen en hebben we de contouren van de patio eveneens beglaasd ter hoogte van het verdiepingsniveau (boven de houten spanten). Hiervoor waren twee raampartijen met een specifieke zeshoekige vorm nodig. Dat je vanaf de patio een schitterend zicht hebt op een grote boom die op een van de naburige percelen staat, is uiteraard mooi meegenomen.”

Open vs. gesloten

De centrale patio fungeerde als vertrekpunt voor de ruimtelijke indeling van de woning. In plaats van alles te betrekken op de voorgevel – wat logisch zou zijn geweest aangezien het initieel het enige lichtpunt in de duisternis was – brachten Graux en Baeyens de beoogde openheid vooral tot uiting in het middengedeelte. Daar zijn de woonkamer en de ouderlijke slaapkamer ingericht. In de rest van de woning zorgen strategisch gepositioneerde blokken voor de nodige afscheiding. Ter hoogte van de open keuken aan de voorzijde gebeurt dit via een gesloten volume met berging, toilet, vestiairekast en trap op het gelijkvloers en een aangenaam bureautje op de verdieping. “We vonden het namelijk belangrijk om de voordeur te counteren met een visueel obstakel, zodat je bij het betreden van de woning niet meteen zicht krijgt op de achterliggende ruimte”, geven de architecten aan. Aan de achterzijde gaat het op het gelijkvloers om een blok met een tweede toilet, een dressing en een trap. Dit volume is echter niet volledig doorgetrokken tot aan de achtergevel, wat ruimte liet voor een achterliggende badkamer met kleine berging. Op de verdieping zijn er aan weerszijden van de trap twee compacte kinderkamers ingericht – een boven de ouderlijke slaapkamer, en een boven het blok op het gelijkvloers en de badkamer. De unieke dynamiek in de woning vloeit voort uit de doordachte wisselwerking tussen open en gesloten ruimtes.

Geen veredelde rijwoning

Het interieur van de woning is uitermate licht en luchtig. Het witte uiterlijk van de muur- en plafondoppervlakken gaat uitstekend samen met de gepolierde betonvloer, het zwarte aluminium schrijnwerk en de eerlijkheid van de houten spanten, die als uniforme dragers prominent aanwezig zijn. “Hun vorm is leuk en origineel, en dankzij de eenvoudige witte invulling komt het hout uitstekend tot zijn recht. Het knooppunt van de spantbenen genereert bovendien een fraaie tekening die iedere keer terugkomt. Het beton is aan de zijkanten volledig losgetrokken van de muren met het oog op de integratie van een lichtgoot. En doordat we de raampartijen rond de patio aan de buitenkant van de spantbalken geplaatst hebben, komt hun profiel zeer slank over”, leggen de architecten uit. “Al bij al kunnen we terugblikken op een succesvol project. Ondanks de beperkingen van de initiële koker wilden we er zeker geen veredelde rijwoning van maken. Het was zoeken naar elementen waarmee we het gewenste programma konden realiseren en de lange, diepe woning toch boeiend genoeg konden maken. De dialoog tussen het geborgen gevoel onder de geknikte spantbenen, de openheid van de dubbelhoge leefruimte en de gedoseerde beslotenheid in de rest van de woning is wat ons en de eigenaars betreft zeer geslaagd.”