Een verslaggever die, na alweer een drastische besparingsmaatregel, toenmalig premier Gaston Eyskens toewierp dat ‘de gewone mensen’ nog maar eens het gelag moesten betalen, kreeg het prompte antwoord: ‘Dat lijkt me niet meer dan normaal: ze zijn ook het grootst in aantal.’ Vandaag hebben die gewone mensen een koene verdediger, Steve Stevaert. Hij neemt het lot van deze bevolkingsgroep, waartoe de meesten onder ons behoren, dagelijks ter harte. Zijn gesprek met Het Laatste Nieuws van afgelopen zaterdag was de zoveelste demonstratie van de warmhartigheid die de SP.A-voorzitter ons allen toedraagt.

In dat interview kondigde voorzitter Stevaert ook aan dat zijn partij, als ze de Vlaamse verkiezingen verliest en bijgevolg uit de Vlaamse regering wordt geweerd, ook uit de federale regering stapt. Die uitspraak ging op radio en televisie een weekeinde mee en werd naderhand ook door de kranten van commentaar voorzien. Wellicht zat er achter de uitspraak ook geen andere bedoeling. Want de paasvakantie zit erop, de verkiezingscampagne komt echt op gang.

Maar Stevaerts gesprek met Het Laatste Nieuws was ook om een andere reden merkwaardig. Want zelden kreeg de lezer zoveel politieke lichtheid over zich heen.

Het begon al met de definities van wat, volgens de SP.A-voorzitter, links en rechts is – definities die ten behoeve van de gewone mensen meteen op kleutermaat werden gesneden.

Rechts, zegt Stevaert, vindt flitspalen pesterijen, terwijl links vindt dat je daarmee kinderlevens redt. Rechts vindt dat er meer geld naar landsverdediging moet en minder geld naar sociale zekerheid en uitkeringen. Rechtse mensen vinden dat ze niet solidair hoeven te zijn, omdat ze het zelf goed hebben. Het zijn definities die de hersenen zeker niet op de proef stellen.

Daarom is een rechtse regering – een linkse regering kan alleen een regering zijn waar de SP.A en PS deel van uitmaken – een slechte zaak voor de gewone mensen. Zij zijn de klos. Wie dan die ongewone mensen zijn – ongeveer driekwart van de Vlamingen die niet voor SP.A stemmen – voor wie een rechtse regering wel een goede zaak zou zijn, dat laat de voorzitter even in het midden.

Mochten we de voorbije jaren rechtse regeringen hebben gehad, dan was er volgens de SP.A-voorzitter nu geen sprake van de maximumfactuur in de gezondheidszorg, hadden we geen Zilverfonds, geen gratis openbaar vervoer en betaalden we nog kijk- en luistergeld. Over de realisatie van een ander links strijdpunt, de fiscale amnestie, doet de SP.A-voorzitter vreemd genoeg het zwijgen toe.

Als we de redenering van Stevaert doortrekken, dan danken we aan zijn linkse regering ook de lange wachtlijsten in de gehandicapten- en bejaardenzorg, in de sociale huisvesting, alsook de stijging van de armoede, de hoge werkloosheid, de stroom van faillissementen en de hele of gedeeltelijke verhuizing van bedrijven – met de Limburgse vestigingen van Philips en Ford als meest recente voorbeelden.

Socialisten die twijfelen aan de methodes van Stevaert, zoals professor Jan Blommaert, onlangs aan het woord in dit blad en coauteur van het boek Populisme, gaan in het interview flink over de knie. ‘Die professor (Blommaert dus) vindt wellicht dat je een krant als Het Laatste Nieuws moet verbieden en dat je alleen Le Monde of The International Herald Tribune mag lezen. Alle respect voor professor Blommaert, maar wat vindt hij wel goed? Hij vertegenwoordigt de gevestigde klasse die zich onzeker voelt omdat er zich ongewone fenomenen voordoen. Zoals een niet-professor die de socialistische partij leidt, in naam van de mensen. [… ] Zij verdragen niet dat ik Het Laatste Nieuws een kwaliteitskrant noem. Of dat ik Man bijt hond een belangrijker politiek programma vind dan TerZake of De Zevende Dag.’

Populisme is een erg gevaarlijk spel, zeker voor een politicus van wie de houdbaarheid naar eigen zeggen heel beperkt is. Op het einde van het interview, in het antwoord op de vraag of het zou kunnen dat de mensen Paars beu zijn, valt even het masker. Want wat zegt Stevaert? ‘De mensen weten ternauwernood wat Paars is. Ze denken zelfs dat Jean-Luc Dehaene nog minister is. Je moet dat relativeren. In zekere zin zijn de mensen de politiek altijd beu.’

Het is het soort dédain voor gewone mensen dat je doorgaans opvangt in de franskiljonse bourgeoisie waar Philippe Dewinter opgroeide. Zou het kunnen dat de gewone mensen niet zozeer de politiek dan wel de praatjesmakers beu zijn?

rik van cauwelaert

Populisme is een erg gevaarlijk spel.