Saskia Aukema fotografeerde Nederlandse moslima’s met een nikab. De vrouwen die ze ontmoette waren belezen en zelfstandig, maar werden regelmatig bedreigd door hun landgenoten.

U won een prestigieuze Zilveren Camera voor uw portretten. Waarom fotografeerde u gesluierde vrouwen?

SASKIA AUKEMA: Ik wilde weten wie die vrouwen waren. Ik maakte al eerder foto’s van Nederlanders die zich tot de islam bekeerden en van biddende moslims. De vraag die me bezighield, was hoe ze hun geloof beleefden in een land dat daar niet op was voorzien.

De vrouwen die u fotografeerde dragen een gewaad dat in de volksmond een boerka wordt genoemd. Klopt dat?

AUKEMA: Bij een boerka, een gewaad uit Afghanistan, verdwijnen de ogen achter een gaasje. Bij een nikab niet. Veel nikabdraagsters vinden het beledigend als je die twee kledingstukken met elkaar verwart.

Hoe hebt u volledig verhulde vrouwen zo ver gekregen dat ze op de foto wilden?

AUKEMA: Ik ben op straat zomaar op een gesluierde vrouw afgestapt. Dat vond ik heel eng, want dat druist tegen mijn persoonlijkheid in. Toevallig was het een hele warme dag en had ik een topje met blote armen aan. Naast haar voelde ik me ineens behoorlijk naakt.

De rest ontmoette ik via via, en dat ging makkelijker. Voorheen schrok ik weleens van een nikab op straat, maar nu is dat helemaal verdwenen. Eigenlijk zijn het heel gewone vrouwen. Ze zijn misschien extreem in hun kledingkeuze, maar niet gewelddadig.

Wat voor soort vrouwen zijn het?

AUKEMA: Ze denken heel veel na en verdiepen zich echt in hun geloof. Ze bestuderen de bronnen, raadplegen geleerden en kijken naar filmpjes met preken op internet. Ze weten alles zo zeker.

Dragen ze hun nikab van harte?

AUKEMA: Ja. Het brengt hen dichter bij God en ze vinden het prettig om niet op hun uiterlijk beoordeeld te worden, maar op wat ze doen en zeggen. Ik sprak een bekeerlinge die zich schaamde toen ze net een hoofddoek ging dragen: ‘Ik leek net een oud Roemeens vrouwtje.’ Maar toen ze later een nikab aandeed, vond ze dat geen probleem meer. Je hebt ook deeltijddraagsters, vrouwen die hem bijvoorbeeld alleen maar aandoen wanneer ze make-up gebruiken. Ik kwam niemand tegen die de nikab aantrekt omdat haar man dat wil. Die mannen zijn daar zelfs tegen, ze willen geen barbaar lijken.

De vrouwen in uw project blijven anoniem. Waarom bent u zo voorzichtig?

AUKEMA: Ik wilde heel dichtbij komen en vanwege de controverse om de nikab lukte dat op deze manier het beste. Gesluierde vrouwen voelen zoveel haat. In tv-items over de IS, Syriëgangers en terrorisme wordt altijd een nikab gemonteerd. In Nederland komt er een wet die gezichtssluiers verbiedt in ziekenhuizen, scholen en op het openbaar vervoer. Op straat krijgen die vrouwen allerlei dingen naar hun hoofd geslingerd. Een keer riep iemand ‘Al Qaeda!’ en een andere keer: ‘Hé, dat is wel verboden hoor!’ Gesluierde vrouwen krijgen verwijten te horen als: ‘Een vuilniszak was nog beter geweest’ of ‘Rot toch op’. Die agressie maakt hen bang. Sommigen beginnen daardoor te twijfelen. De islam schrijft immers voor dat je jezelf niet in gevaar mag brengen. Ze maken zich zorgen dat hun kinderen iets zal overkomen door de nikab.

©Trouw

‘Gesluierde vrouwen voelen zoveel haat dat ze bang zijn dat hun kinderen iets zal overkomen.’