Slechts heel zelden slagen laaggeschoolden erin om op latere leeftijd een universitair diploma te behalen. Dat becijferden Joeri Colson en Johan Loeckx van De Vrijdaggroep.
JOERICOLSON: Van de mensen die na hun dertigste aan een universitaire opleiding beginnen, heeft minder dan twee procent niet reeds een ander diploma in het hoger onderwijs. De overgrote meerderheid behaalt dus enkel een éxtra certificaat. Dat is jammer. De laaggeschoolden zouden een diploma veel beter kunnen gebruiken.
Gaat het niet vooral om taalcursussen die na de schooluren worden gevolgd?
COLSON: Het voorbije academiejaar volgden er zo’n vijftienduizend mensen een academische opleiding na hun gewone schoolcarrière. Vooral psychologie, politieke en sociale wetenschappen en rechten waren heel populair. Het viel ons op dat opleidingen in de harde wetenschappen oftewel STEM (Science, Technology, Engineering en Mathematics, nvdr.) niet of nauwelijks worden aangeboden. Die zijn nochtans het populairst op de arbeidsmarkt.
Zijn die cursussen eigenlijk wel bedoeld om laaggeschoolden te bereiken?
COLSON: Politici en ook universiteiten laten zich vaak en graag horen over levenslang leren. Het zou dus minstens hun ambitie moeten zijn om ook hén te bereiken. Zo kunnen die mensen alsnog een diploma behalen dat hen aan een nieuwe job kan helpen. Maar ook vluchtelingen die in hun land een diploma hebben dat hier niet wordt erkend, kunnen zo snel weer ingeschakeld worden.
Levenslang leren duikt vaak op in intentieverklaringen. Begint dat al een gewoonte te worden op de arbeidsmarkt?
COLSON: Er is zeker vraag naar. Ik ken verstandige mensen die op hun achttiende liever gingen werken dan verder te studeren. Nu zijn ze dertig en krijgen ze een leidinggevende van 24 jaar boven zich. Dan beginnen ze zich af te vragen waar ze de boot hebben gemist, en gaan ze op zoek naar een manier om hun achterstand in te halen.
Met de cursussen van het Davidsfonds en het Willemsfonds heeft Vlaanderen ook wel een traditie van informeel bijstuderen. Maar werknemers hebben het nog steeds lastig om tijd voor extra scholing te krijgen. Werkgevers kijken nochtans in de eerste plaats naar diploma’s en minder naar competenties of vaardigheden. Het is dus helemaal onbegrijpelijk dat ze hun werknemers niet de kans geven om een hoger diploma te behalen.
Kan de overheid iets doen om levenslang leren aan te moedigen? Er wordt voorlopig alleen maar bespaard op onderwijs.
COLSON: Maatregelen zoals het verstrengen van loopbaanonderbreking maken levenslang leren vandaag net moeilijker. Het systeem van credits, dat studeren flexibeler maakt, wordt door de verhoging van het inschrijvingsgeld nu zelfs duurder terwijl het net goedkoper zou moeten worden. Eigenlijk moet studeren even aantrekkelijk worden gemaakt als bedrijfswagens. Dat is een extralegaal voordeel dat de samenleving in ieder geval meer bijbrengt. De overheid moet natuurlijk ook meer middelen vrijmaken voor zulke projecten. Maar de universiteiten kunnen evengoed veel meer doen, zoals de ervaring van leerkrachten uit het volwassenenonderwijs inroepen. Die scholen weten wél meer verschillende mensen te bereiken.
Peter Casteels
‘Bijstuderen moet even aantrekkelijk worden gemaakt als bedrijfswagens.’
