De zaak van de European University illustreert dat onderwijs een handel is geworden zonder kwaliteitsgarantie.
Drie bladzijden lang is de lijst van Outstanding Professors in de brochure van de Antwerpse European University (EU). Onder elke naam prijkt een label : professor in dit of in dat. Vervolgens een resem titels. De Belgische namen scoren bescheiden. Er zitten zelfs ?gewone? ingenieurs tussen. Vier Nederlanders schermen trots met een doctorandus-titel, hoewel dat niet meer is dan een licentiaat bij ons. Andere buitenlanders op de lijst maken het echter te bont. De Amerikaanse instelling Educational Credential Evaluators, die waakt over een correct gebruik van academische titels, ontdekte dat niet minder dan negen personen foutieve gegevens hadden verstrekt. Er waren valse doctors (Ph.D. ‘s) bij, en er staken twee valse universiteiten tussen : een die gewoon niet bestond en een die in feite een hogeschool was.
Daarmee illustreert de brochure perfect een van de credo’s die de EU haar managers van morgen wil bijbrengen : wie wil slagen in het leven, moet zich weten te presenteren. Blijkbaar heiligt dat doel de middelen een ander credo dat de school in de praktijk brengt. Leraren en ?proffen? gooien met punten. Het curriculum kan desgewenst in korte tijd worden afgewerkt. Het maken van een verhandeling is geen punt. Er circuleert een ?thesis? van een student aan de European University ( ?academic year 1991/1992?) over joint ventures in Polen, die een exacte kopie is van een werk dat een jaar eerder aan de Economische Hogeschool Limburg werd voorgesteld. In zijn voorwoord bedankt de EU-student de oorspronkelijke steller voor ?het bijhouden van de actualiteiten?. Zijn ?promotor? werd later door de EU ontslagen, omdat hij bij zijn aanwerving had gelogen over zijn kwalificaties.
DE DUIVEL VAN DE DOEDELZAK
Als studenten de trom roeren omdat ze met hun diploma’s niet van de straat geraken, haalt de European University de speciale trukendoos boven. Ex-student Serge Lenglez, die vanuit het Antwerpse café De Doedelzak zijn duivels tegen de EU ontbindt, kreeg in 1994 van de EU een beurs van meer dan een miljoen frank om ?elders zijn studies verder te zetten?. Lenglez en zijn ouders waren er, volgens de ?overeenkomst?, wel toe verplicht geen acties meer tegen de European University te ondernemen, en onder meer over de overeenkomst zelf het stilzwijgen te bewaren. Het dossier van Lenglez werd vernietigd in aanwezigheid van getuige Marc Meul, lesgever aan de EU. Meul intervenieerde ook bij een Vlaams ondernemer in Indonesië, die de lastige Lenglez ver van de EU onderdak moest verschaffen, om te laten uitschijnen dat hij de sociale lasten van Lenglez voor zijn rekening nam. De man weigerde.
Een andere ex-leraar schreef op 22 januari 1996 een affidavit een verklaring die hij onder ede zal herhalen om uit te leggen dat een ?attest? dat hij op 17 mei 1994 opstelde, en waarin hij verklaarde dat Lenglez voorbeeldig de lessen had gevolgd, ?hem onder valse voorwendsels was opgedragen om Serge Lenglez een baan te bezorgen?. Twee weken geleden benaderde Meul weer hij Lenglez met een nieuwe financiële regeling : hij zou 600.000 frank krijgen als hij een brief naar minister van Binnenlandse Zaken Johan Vande Lanotte (SP) schreef, waarin hij moest laten weten dat hij zich in zijn oordeel over de EU had vergist. Lenglez weigerde, het nieuws lekte uit en Meul werd door de EU ontslagen overigens niet voor de eerste keer.
De European University werd in 1973 gesticht door ?rector?Xavier Nieberding, een man met een missie. Twintig jaar later was zijn ?universiteit? een multinational met campussen in vijftien Europese steden en een (officiële) jaaromzet van bijna anderhalf miljard frank. Het inschrijvingsgeld bedroeg dit ?academiejaar? tussen 299.000 en 355.000 frank. Nieberding richtte ook een school op voor kleuter- tot middelbaar onderwijs : het EEC College. Zo kunnen leerlingen hun hele schoolloopbaan onder zijn vleugels vertoeven.
Dat laatste is nodig, want geen enkel diploma van de scholen van Nieberding is door de overheid erkend. Zijn scholieren kunnen bij wijze van spreken alleen in de zaak van hun ouders terecht. Twintig jaar lang bewoog Nieberding hemel en aarde om toch ergens een erkenning los te peuteren. Hij presenteerde lidmaatschappen van overkoepelende organisaties als de American Assembly of Collegiate Schools of Business als erkenningslabels. Hij schermde met ?affiliaties? met Amerikaanse tweederangsuniversiteiten, en schuwde het niet om documenten ?aan te passen?. Zo voegde hij eigenhandig (en achteraf) een belangrijk slotzinnetje toe aan een ?akkoord? dat hij in de zomer van 1978 met de Central State University sloot.
Nieberding voerde ook erkenningen door andere niet-erkende instellingen op om mensen te misleiden. Regio’s zoals het Zwitserse kanton Wallis of het Spaanse Catalonië zouden zijn diploma’s erkennen, maar dat betrof niet meer dan een handig gebruik van een gaatje in de wet of een soepele vertaling van een tekst. Geen detail wordt onbenut gelaten. Enkele maanden geleden moest rector André Oosterlinck van de KU Leuven naar de pen grijpen, omdat nieuwe brochures van de European University meldden dat haar diploma’s toegang gaven tot de Leuvense universiteit. De KU Leuven had inderdaad een oud-leerling van de EU aangeworven, maar in een strikt administratieve functie en omwille van kwalificaties die niets met de EU vandoen hadden. Onze echte universiteiten hebben al veel brieven moeten schrijven om duidelijk te maken dat de European University géén universiteit is, géén kwaliteitsonderwijs aanbiedt, géén academisch hoogwaardige docenten in dienst heeft, en géén erkende diploma’s aflevert. Ze is overigens lang niet de enige privé-school die op dubbelzinnigheid mikt.
EEN VERLIEFDE MISS BELGIE
Ziekelijk wordt het als de European University bevriende troepen mobiliseert om respect te formuleren. In het gereputeerde weekblad Story verzuchtte een Antwerpse miss-België onlangs dat ze heel verliefd was op een man met een zeer belangrijke functie aan een gerenommeerde universiteit. Het betrof helaas voor hem niet superrector Rudy Verheyen van de Universiteit Antwerpen, maar Xavier Nieberding junior, die vorig jaar de fakkel van zijn ?moegestreden? vader overnam. Vader Nieberding had vorig jaar ook prijs : hij kreeg de ?Onderscheiding 1996 voor Universitair Onderwijs? van de Chambre Européenne du Commerce, de l’Industrie et des Finances (CECIF) een instelling die niets met de officiële kamers van koophandel te maken heeft. Leuk is dat de ondervoorzitter van de CECIF de genaamde Gunnar Riebs is, tevens ?gedelegeerde? van rector Nieberding van de European University zelf. De prijs werd overigens speciaal voor Nieberding in het leven geroepen.
Dezelfde Riebs liet zich vorig jaar nog opmerken door als reisleider te fungeren bij een tripje naar het Vaticaan dat CVP-senator Leo Delcroix organiseerde. Riebs was ook verbonden aan het Centrum Jozef Cardijn, dat bezinningsdagen voor jongeren in het vrij onderwijs aanbiedt. Zijn mentor Nieberding was een groot ?weldoener? van dat centrum. Toen het Onze-Lieve-Vrouw-Lyceum in Genk in 1994 een Europees Forum organiseerde, waaraan vijfhonderd jongeren deelnamen, schoot Nieberding in zijn zakken om de manifestatie te sponsoren : hij schonk het equivalent van minstens 188.000 frank, cash en grotendeels in dollars.
Achteraf zou hij schriftelijk ontkennen dat hij het forum had gesteund. Na zijn onbaatzuchtige bijdrage voerde hij namelijk een vaudeville op met als doel erkenning te krijgen als de belangrijkste sponsor van het forum, en in het lyceum reclame te mogen maken voor zijn instelling. Zijn invloed reikte ver. De Vlaamse monseigneur Petrus Van Lierde, die als kapelaan van de paus was uitgenodigd om op het forum mee een mis op te dragen, en daarvoor als ?honorarium? een kazuifel van 35.000 frank vroeg, bracht een ?brief van de paus? aan de jongeren mee. Tot ontzetting van de organisatoren van het forum werden Nieberding en de European University daarin woordelijk geprezen. Andere sponsors bleven onvermeld. De brief werd uiteindelijk niet voorgelezen, en Nieberding was woedend.
In de nasleep van dit onverkwikkelijke gebeuren daagde het Centrum Jozef Cardijn onder meer Vlaams parlementslid Mia De Schamphelaere (CVP), die aan de organisatie van het forum had meegewerkt, voor de rechtbank. Riebs en Nieberding hoefden nochtans niet te klagen over steun van de CVP, hoewel het nu eerder tweedelijnsfiguren als Herman Suykerbuyk zijn, die het lobbywerk voor hun rekening nemen. Suykerbuyk ijvert er momenteel voor dat de European University niet ter sprake zou komen op een hoorzitting die de onderwijscommissie van het Vlaams parlement voor volgende week op de agenda heeft staan. Onder meer VU-volksvertegenwoordiger Kris Van Dijck zal daar interpelleren : ?Voor alles zijn er normen, behalve blijkbaar voor diploma’s. Er is terecht vrijheid van onderwijs, maar als de kwaliteit van een titel of een diploma ondermijnd wordt door gegooi met mooie papieren zonder inhoud moet er opgetreden worden.?
Ooit kreeg de European University sterkere steun van de CVP. Brussels Gewestminister Jos Chabert prees haar aan een van zijn kinderen studeerde er. Vlaams minister-president Luc Van den Brande had het in een aanbevelingsbrief gericht to whom it may concern over ?universitaire cursussen van hoge kwaliteit?, maar na klachten trok hij zijn staart en zijn schrijven weer in. De vorige voorzitter van de Vlaamse regering, Gaston Geens, prees de instelling in een schabouwelijk Nederlands de hemel in. Zijn kabinetschef Jacques Rousseaux stond in het ?academiejaar? 1991/92 ingeschreven als lesgever aan het European Tax College van de EU, samen met zowat de voltallige Vlaamse top van de belastingadministratie. Toch was Nieberding niet tevreden over de inspanningen van de CVP. Er bestaat een bandopname van een gesprek, waarin een medewerker verklaart dat de ?rector? fulmineerde dat ?zijn investeringen in de CVP niet in verhouding stonden tot de resultaten?.
EEN UNIVERSITY ALS VISUMFABRIEK
Het kabinet van Vlaams minister van onderwijs Luc Van den Bossche (SP) gaat momenteel na hoe het de European University voor de rechter kan slepen wegens misbruik van titels de bevindingen van de Educational Credential Evaluators zouden daarvoor als basis dienen. Er wordt ook gewerkt aan een aanpassing van de wetgeving om misbruik aan banden te leggen. Zo speculeert de EU handig op het feit dat de term ?universiteit? in ons land wettelijk omschreven is, maar zijn vertalingen zoals university niet. Dat zou worden geregeld in een aanpassing van het decreet op de universiteiten. ?Wij hebben niets tegen privé- of commercieel onderwijs als dusdanig,? benadrukt kabinetschef Dirk Van Damme, ?maar we willen voorkomen dat potentiële studenten of hun ouders worden misleid. We willen daarom ook sancties invoeren, in de vorm van zware boetes.?
Minister Vande Lanotte trad al op tegen de European University. Op 21 augustus liet hij de instelling weten dat ze dit schooljaar niet langer automatisch een visum voor een verblijf in België kon koppelen aan een inschrijving. Er schreven nogal wat buitenlandse studenten aan de EU in, die via onze ambassades informatie over de school kregen. De EU wendde zich tot de Raad van State om deze beslissing ongedaan te maken, maar die ging daar niet op in. Vande Lanotte gebruikte als argument dat het onderwijs aan de instelling van ?onvoldoende kwaliteit? was. Ook werden bonafide buitenlandse studenten gedupeerd, omdat zij met hun duurbetaalde diploma’s evenmin ergens terechtkonden.
Verder circuleren er vele verhalen en enkele getuigenissen die illustreren dat de European University niet alleen een diploma-, maar ook een visumfabriek was. Studenten schreven zich in om een verblijfsvergunning te krijgen, maar zetten handeltjes op, die niet allemaal gecatalogeerd kunnen worden onder wat Nieberding zelf als ?eerbaar? zou omschrijven. In dit verband bestaat er een affidavit dat op 1 juli jongstleden door een verwant van Nieberding werd opgesteld : ?Ik verklaar hierbij vrijwillig, zonder enige dwang, dat ik tijdens mijn beroepsloopbaan aan de European University (tot einde augustus 1993) verschillende malen heb opgemerkt hoe personen uit Nigeria, Pakistan, Indië, Libië, Kongo enz… ingeschreven werden bij deze instelling als student en dit onder zeer verschillende financiële voorwaarden. Een aantal onder hen waren weinig tot zeer weinig aanwezig in de lessen. Zij hielden zich tijdens hun verblijf bezig met allerlei activiteiten buiten hun leeropdracht. Sommigen verklaarden dat zij zich enkel inschreven omwille van een verblijfsvergunning in de Benelux te bekomen.?
Dirk Draulans
Vroeger kon de school rekenen op CVP-tenoren, maar nu moeten tweedelijnsfiguren het lobbywerk opknappen.
