Zondag beslissen de Fransen wie van de twaalf presidentskandidaten op zes mei mogen duelleren om het Elysée. Nicolas Sarkozy rolt met zijn spierballen.

Nicolas Sarkozy (52) is de grote favoriet voor het Franse presidentschap. Sarkozy is de leider van de UMP (Union pour un Mouvement Populaire), de voormalige gaullistische partij. In de campagne voor de presidentsverkiezingen van 1995 wedde hij op het verkeerde paard door de kandidatuur van premier Edouard Balladur te steunen. Sindsdien leeft hij op gespannen voet met president Jacques Chirac. Toch werd hij diverse keren minister. Als minister van Binnenlandse Zaken beloofde hij in het najaar van 2005 korte metten te maken met het ’tuig’ dat de Parijse banlieues op stelten zette. Desnoods moest daar maar een Kärcher – een hogedrukreiniger – aan te pas komen. Zijn tegenstanders noemen hem ‘een Amerikaanse neoconservatief met een Frans paspoort’.

Waarin zou het presidentschap van Sarkozy verschillen van dat van Chirac?

NICOLAS SARKOZY: De vraag is niet zozeer waarin het zou verschillen van dat van Chirac, maar of het een breuk zou betekenen met de manier waarop in Frankrijk sinds 1981 aan politiek wordt gedaan. De breuk met het verleden die ik nastreef, zal erin bestaan dat beloftes worden gehouden en het vertrouwen tussen het volk en de politiek hersteld wordt.

Moet een president beter op zijn woorden letten dan een minister van Binnenlandse Zaken?

SARKOZY: Toen ik minister van Binnenlandse Zaken was, lette ik ook al op mijn woorden. Toen ik het over ’tuig’ had, was dat geen uitschuiver. Waarom zou een president het recht niet hebben om een schoft een schoft te noemen? Het is zelfs wenselijk dat hij een taal spreekt die de mensen begrijpen.

Heeft het Elysée niet veel weg van een ivoren toren?

SARKOZY: Of een president zich opsluit in een ivoren toren, is een kwestie van temperament. Als ik verkozen word, zal ik ervoor zorgen dat een president niet meer dan twee opeenvolgende ambtstermijnen kan krijgen. Ik ben nu 52, dus ik weet ook dat er voor mij nog een leven komt na de politiek.

Krijgen we een andere Quatorze Juillet dan de voorbije jaren, als u president wordt?

SARKOZY: Zeker. Ik zal een Europees initiatief nemen: het lijkt me zinvol om een delegatie uit de andere 26 landen van de Europese Unie uit te nodigen voor het defilé van 14 juli. Het Frankrijk dat nee gezegd heeft tegen de Europese Grondwet zou op die manier kunnen tonen dat het bereid is Europa opnieuw op gang te trekken. Dat zou een mooie vredesboodschap zijn.

Wilt u nog altijd de statuten van de Europese Centrale Bank (ECB) wijzigen?

SARKOZY: Nee. Maar we moeten in Brussel wel gedaan krijgen dat er eindelijk een echte economische regering komt voor de eurozone. En we moeten ons afvragen hoe we de euro kunnen aanwenden zoals de Amerikanen dat doen met de dollar, de Chinezen met de yuan en de Japanners met de yen. Het is niet nodig daarvoor de statuten van de ECB te wijzigen. Dat zou verspilde energie zijn.

U bent dus van idee veranderd?

SARKOZY: Ik heb nagedacht en mijn ogen en oren opengehouden. Ik heb met onze Europese partners gepraat. Het zou overdreven zijn de euro verantwoordelijk te stellen voor de problemen die wij nu in Frankrijk kennen. Maar dat neemt niet weg dat de hoge koers van de euro onze problemen er niet eenvoudiger op maakt. Ik wil een debat voeren over de vraag of de munt een autonoom gegeven is, of ingeschakeld kan worden in een werkgelegenheidspolitiek.

Hoe wilt u de ECB ervan overtuigen dat de rentevoeten omlaag moeten?

SARKOZY: De euro is niet de eigendom van Jean-Claude Trichet (de Franse topman van de ECB, nvdr) Ik heb veel gepraat met Alan Greenspan (gedurende 19 jaar de topman van de Amerikaanse centrale bank, nvdr). Onafhankelijkheid is nog iets anders dan onverschilligheid. In Amerika is de centrale bank volstrekt onafhankelijk van de regering, maar dat belet niet dat Alan Greenspan drie keer per week overleg pleegde met de minister van Financiën. De 13 ministers van Financiën van de eurozone moeten zeggen: dit is de politiek die wij wensen. Punt uit.

Hoe zal uw regeringsprogramma eruitzien als u na de presidentsverkiezingen ook de parlementsverkiezingen wint?

SARKOZY: Het eerste onderwerp op de agenda zal de immigratie zijn: er moeten nieuwe regels komen voor gezinshereniging. De tweede prioriteit is de hervorming van justitie. Er moeten minimumstraffen voor recidivisten komen. Minderjarige boefjes die voor de derde of de vierde keer worden gepakt, moeten vanaf 16 jaar voor de volwassenenrechter kunnen verschijnen. En ik wil meer geld uittrekken voor de bouw van psychiatrische gevangenissen.

U wilt ook een forse belastingverlaging, zoals Ronald Reagan die destijds in de Verenigde Staten heeft doorgevoerd. Waarom zou u dan eigenlijk niet in één moeite door de strenge begrotingsnormen van de Europese Unie overboord kieperen?

SARKOZY: Omdat ik geen ideoloog ben. We moeten in Frankrijk de overheidsuitgaven en het systeem van de sociale zekerheid kunnen blijven financieren. Dat was bij Reagan veel minder het geval.

Moeten er meer moslims in leidende functies worden benoemd?

SARKOZY: Ik ben voorstander van positieve discriminatie, op zijn Frans. De diversiteit van de samenleving aan de basis wil ik ook bij de elite terugvinden. Maar ik denk niet dat quota een goed instrument zijn om die doelstelling te bereiken. Je kunt veel beter investeren in een specifieke opleiding voor een bepaalde groep Fransen, zodat die met gelijke kansen aan examens kunnen deelnemen. Dan komt de rest vanzelf.

Wordt het geen tijd om, op het diplomatieke vlak, de daad bij het woord te voegen en tot actie over te gaan als de mensenrechten worden geschonden?

SARKOZY: Ik verkies nog altijd de diplomatie van het woord boven die van de stilte. Woorden kunnen ook wapens zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Tsjetsjenië. Vladimir Poetin heeft grote dingen gedaan voor zijn land en ik wil het nationale gevoel van de Russen niet kwetsen, maar toch zullen we Poetin bepaalde dingen moeten durven zeggen. Dat is nog iets anders dan iemand de les te lezen.

Het nieuwe strafrechtelijke statuut van het staatshoofd bepaalt dat hij onschendbaar is tijdens zijn presidentschap, maar daarna wel vervolgd kan worden. Moet Chirac straks voor de rechter verschijnen?

SARKOZY: De justitie is er voor iedereen, maar moet niet speciaal jacht maken op bepaalde personen. Een voormalig staatshoofd moet met respect en waardigheid behandeld worden.

© L’Express