Guy Verhofstadt blijft in het zadel, maar zijn politieke bewegingsruimte wordt bijzonder klein.
Hoeveel tegenslagen kan een politicus verdragen? Na de verkiezingsnederlaag van zijn partij en na de mislukte gooi naar het voorzitterschap van de Europese Commissie heeft premier Guy Verhofstadt (VLD) de draad weer opgenomen in de Wetstraat 16. Zonder verpinken kondigde hij na de ministerraad eind vorig week aan dat hij in het najaar zal uitpakken met een ‘ingrijpende federale beleidsverklaring’. Zijn regering regeert dus verder, en wel met een reeks verstrekkende maatregelen en voorstellen op sociaal-economisch én communautair vlak.
Tot daar de mededeling van de montere eerste minister. Helaas voor hem werd de perceptie van een regeringsleider, die zich in zijn hervormingsmissie door niets of niemand van de wijs laat brengen, binnen 48 uur met de grond gelijkgemaakt. Eerst roerde de ‘Generatie 2016’ zich binnen de VLD, en deze keer zonder overleg met de partijtop. Bart Somers, Sven Gatz en Vincent Van Quickenborne hebben geen zin om ‘een voetnoot in de geschiedenis van het liberalisme’ te worden. Ze willen dat de VLD ‘Vlaamser, liberaler en democratischer’ wordt en dat kan volgens hen alleen maar als ze onder de vleugels van Verhofstadt uit komen. Die boodschap kan moeilijk mis begrepen worden door de man die al een kwarteeuw de politieke leider van de Vlaamse liberalen is.
Nog veel ingrijpender voor het lot van de premier was de beslissing van PS-voorzitter Elio Di Rupo om in Wallonië de liberalen van de MR als coalitiepartner te ruilen voor de CDH van Joëlle Milquet en Ecolo. Verhofstadt zal voortaan in zijn federale kabinet aan tafel zitten met een gefrustreerde en mokkende vice-premier Louis Michel (MR). Het is de VLD ook geraden Michel niet helemaal in de gordijnen te jagen door zijn ministerschap van Buitenlandse Zaken in de weegschaal te leggen voor een ambt in de Europese Commissie – want dat is maar een van de prijzen die de PS daarvoor aan de Vlaamse liberalen vraagt.
Klap op de vuurpijl ten slotte voor Verhofstadt was de aankondiging dat zijn minister van Werk en Pensioenen Frank Vandenbroucke (SP.A) naar de Vlaamse regering overstapt. Vandenbroucke wil daar mee front vormen om in nieuwe communautaire onderhandelingen meer bevoegdheden naar Vlaanderen te halen, te beginnen bij het werkgelegenheidsbeleid. Zo verliest de premier niet alleen zijn absolute sterkhouder in het debat over de hervorming van de sociale zekerheid en de financiering van de vergrijzingsfactuur. De Vlaamse socialisten hebben meteen duidelijk gemaakt dat ook zij beseffen dat sinds 13 juni de politieke lakens niet langer op federaal, maar op regionaal niveau worden uitgedeeld.
Het botst hard met zijn politiek karakter, maar Verhofstadt is het initiatief dus wel kwijt. In de nieuwe machtsverhoudingen wordt hij teruggedrongen in de rol van een notaris die akte mag nemen van wat Yves Leterme (CD&V) en Elio Di Rupo (PS), respectievelijk als Vlaams en Waals formateur, bij de vorming van de nieuwe regionale regeringen en ook onderling zullen bedisselen.
Patrick Martens
Het botst hard met zijn politiek karakter, maar Verhofstadt is het initiatief kwijt.
