De Zwitsers willen het bankbiljet van 1000 frank niet afschaffen. Nochtans is dat het favoriete betaalmiddel van allerlei soorten criminelen.
Op de deur van verschillende cafés in Zürich hangt een foto waarop het biljet van 1000 Zwitserse frank met rood is doorgehaald. De duurste coupure van Zwitserland – en de westerse wereld – is omgerekend 912 euro waard, maar veel handelaren aanvaarden het niet. Toch is het biljet goed voor meer dan 60 procent van de Zwitserse franken die in omloop zijn. Het bankbiljet is 20 keer zijn gewicht in goud waard en is eerder bedoeld als beleggingsmunt dan als betaalmiddel. Toen in 2008 de bankencrisis uitbrak en de waarde van de meeste activa instortte, steeg de vraag naar de coupure met 16 procent.
Toch denken experts dat de meeste grote coupures niet bij angstige spaarders zitten, maar bij misdadigers. Zo zou amper 10 procent van de 500 eurobiljetten gebruikt worden voor legale doeleinden. Grote biljetten zijn erg handig voor criminelen, want zo kunnen ze grote hoeveelheden geld met een paar koffers verslepen. Daarom willen criminelen volgens Europol meer betalen voor zo’n biljet dan het waard is. Grote coupures worden vooral gebruikt in de georganiseerde misdaad, van drugs- en mensenhandel tot het witwassen van geld en afpersing. Financiering van terrorisme is ook een probleem. In 2014 werd een koerier voor jihadisten in Turkije opgepakt met 40 biljetten van 500 euro in haar ondergoed. Om hetzelfde bedrag te vervoeren in briefjes van 100 dollar, het grootste Amerikaanse bankbiljet, had ze 220 biljetten in haar slipje moeten proppen.
Om het criminelen moeilijker te maken, heeft de Britse overheid banken en wisselkantoren verboden om nog 500 eurobiljetten te verstrekken. De grootste Britse coupure is slechts 50 pond waard. Canada begon in 2000 het biljet van 1000 Canadese dollar (680 euro) uit omloop te halen. En Singapore is nu gestart met de geleidelijke afbouw van zijn 10.000 dollarbiljet, ’s werelds grootste coupure ter waarde van 6575 euro. Voor 1 mei zal de Europese Centrale Bank (ECB) meedelen of het 500 eurobiljet zal ingetrokken worden.
Tegenstanders vrezen dat de afschaffing van grote coupures zal leiden tot de afschaffing van alle cash en een toenemende overheidsbemoeienis met onze financiën. De centrale banken vrezen dan weer dat de intrekking van grote coupures of de invoering van een vervaldatum op cash het vertrouwen in de muntwaarde zal ondermijnen.
Een bijkomend probleem is dat de afschaffing van een coupure amper impact zal hebben op criminelen, zolang er andere grote coupures bestaan. Sommige financiële experten willen daarom dat de biljetten van 200 en 100 euro worden afgeschaft, net als het biljet van 100 euro. Dat komt ook de schatkist ten goede, omdat het ontduiken van belastingen door met cash te betalen moeilijker zal worden. Criminelen hoeven echter niet te wanhopen, want de Zwitserse Nationale Bank heeft al gezegd dat ze geen plannen heeft om zich te ontdoen van haar grote coupures.
©The Economist
Amper 10% van de 500 eurobiljetten worden gebruikt voor legale doeleinden.
