President Jacques Chirac blijft zitten waar hij zit en wilde niet met de regering van Lionel Jospin op de foto. Maar voor de rest gaat alles goed.
Een week na het aantreden van het kabinet- Jospin was de beurs van Parijs nog altijd in goede doen. De koersen bleven maar stijgen. Terwijl de Franse premier zich op de bijeenkomst van de Europese socialisten in het Zweedse Malmö liet fêteren en Tony Blair in de armen viel, zat president Jacques Chirac in het Elysée te mokken. Zijn bevoegdheden zullen het komende jaar niet veel groter zijn dan die van pakweg de koningin van Engeland.
Alles went. Toen de socialistische premier Pierre Mauroy in 1981, na de verkiezingsoverwinning van François Mitterrand, communistische ministers in zijn regering opnam, voorspelden rechtse commentatoren dat binnen de kortste keren Russische tanks over de Place de la Concorde zouden denderen. Nu de communisten opnieuw een aantal portefeuilles toegewezen kregen (Sport, Jeugd, Toerisme, Cultuur en nog zo het een en ander) maakt niemand zich nog druk. Wiaz tekende in Le Nouvel Observateur een sip kijkende Jacques Chirac, die getroost wordt door Lionel Jospin. ?Maakt u zich geen zorgen, u zult uw verkiezingsbeloften van 1995 niet moeten nakomen.? De communistische leider Robert Hue valt hem bij : ?Natuurlijk niet, wij zijn toch geen gauchisten ??
In de geschiedenis van de Vijfde Republiek wordt dit de derde periode van cohabitation. De socialistische president Mitterrand moest van 1986 tot 1988 en van 1993 tot 1995 een rechtse premier (respectievelijk Jacques Chirac en Edouard Balladur) naast zich dulden. Nu zijn de rollen omgedraaid. Maar er is één groot verschil : in 1986 en 1993 won de oppositie de parlementsverkiezingen na het verstrijken van de ?normale? termijn, deze keer heeft de president zélf het parlement naar huis gestuurd en vervroegde verkiezingen uitgelokt. Chirac nooit te beroerd voor een spelletje blufpoker heeft zichzelf voor joker gezet. De uitslag van de parlementsverkiezingen kan alleen geïnterpreteerd worden als een motie van wantrouwen aan het adres van de president.
HET VOORBEELD VAN DE GAULLE
Toen generaal De Gaulle in 1969 een referendum uitschreef én verloor, hield hij de eer aan zichzelf en stapte op. Naar dat voorbeeld is de voorbije weken voortdurend verwezen. Maar Chirac blijft zitten waar hij zit. Dezelfde Chirac maakte zich in 1986 (de eerste periode van cohabitation) nog vrolijk over de positie van Mitterrand : ?Het Elysée lijkt op het paleis van Doornroosje. Als Mitterrand ook maar één cent eergevoel of respect voor de democratie had, zou hij ontslag nemen. Maar we kunnen toch geen staatsgreep plegen of hem uit het raam gooien ?? In 1993 was Chirac van oordeel dat ?het aanblijven van de president tot dubbelzinnigheid zal leiden en de belangen van Frankrijk zal schaden.? En in 1995 beloofde Chirac inmiddels zelf president geworden dat hij bij een eventuele overwinning van links in de parlementsverkiezingen (toen nog voorzien voor 1998) ?ernstig zou nadenken over de redenen die generaal De Gaulle destijds tot zijn ontslag hebben doen besluiten.?
Maar nee dus.
Volgens de letter van de grondwet is er niets aan de hand. Ook al zijn de wapenen Chirac uit handen geslagen (hij kan het komende jaar het parlement niet ontbinden), hij mag nog altijd meepraten over Defensie en Buitenlandse Zaken. En over Europa een heel klein beetje. Op de Top van Amsterdam zal de stem van Lionel Jospin zwaarder wegen dan die van Chirac.
De Europese partners van Frankrijk hoeven zich overigens weinig zorgen te maken. Jospin, die tijdens zijn verkiezingscampagne nog met zijn spierballen rolde en fulmineerde tegen ?Maastricht?, heeft al onmiddellijk duidelijk gemaakt dat van hem geen echte koerswijziging te verwachten valt. Hij benoemde een aantal onverdachte ?Europeanen? op sleutelposities in zijn kabinet : Dominique Strauss-Kahn (Economie en Financiën), Martine Aubry (Sociale Zaken) en Hubert Védrine (Buitenlandse Zaken). Jospin is nog altijd van oordeel dat de drie-procentsnorm geen fetisj mag zijn, maar zelfs de Duitse bondskanselier Helmut Kohl kan tegenwoordig begrip opbrengen voor dat standpunt. Over een half procentje gaan we in Amsterdam niet zeuren. De Franse socialisten willen dat er een Europese ?economische regering? komt als tegengewicht voor de Centrale Bank. Ook dat valt te regelen, door de ministers van Financiën van de vijftien lidstaten regelmatig bij elkaar te roepen. En het dreigement van Jospin dat het zogenaamde stabiliteitspact (dat zware boetes oplegt voor lidstaten die de begrotingsnorm niet halen) opnieuw bekeken moet worden, komt in Amsterdam niet op tafel. Na zijn bezoek aan Parijs, waar hij over Renault-Vilvoorde ging praten, vatte premier Jean-Luc Dehaene, welsprekend als altijd, de situatie goed samen : ?Ik heb de indruk dat Jospin nu vanuit een andere positie spreekt.?
Piet Piryns
Lionel Jospin poseert met zijn regering : een andere positie.
